Cholecystokinina (CCK, dawniej znana również jako pankreozymina; ATC: V04 CK02) – rodzina hormonów peptydowych, działających w obrębie układu pokarmowego oraz ośrodkowego układu nerwowego.
Wydzielana jest m.in. przez śluzówkę dwunastnicy i jelita czczego.
Zadaniem cholecystokininy jest stymulacja wydzielania żółci i soku trzustkowego (wraz z insuliną). Pozwala też na dostosowanie składu tego soku do proporcji składników odżywczych w diecie. Bodźcem do zwiększenia wydzielania cholecystokininy są głównie produkty częściowego trawienia tłuszczów i nadtrawienia białek. Hormon ten osłabia perystaltykę jelitową, umożliwiając dłuższy kontakt tłustego pokarmu z lipazami. Cholecystokinina ma również działanie hamujące uczucie głodu.
Cholecystokinina jest złożona z 33 aminokwasów i w swej budowie jest zbliżona do innego hormonu przewodu pokarmowego - gastryny. Hormon ten działa jako neurohormon w ośrodkowym układzie nerwowym.
Inhibitory TPP II (Trójpeptydylpeptydazy II, enzymy proteolityczne komórek) mogą zapobiegać degradacji cholecystokininy i działać na zmniejszenie spożywanego pokarmu oraz skrócenie czasu posiłku.
Działanie
- pobudzanie wydzielania enzymów trzustkowych
- skurcz pęcherzyka żółciowego
- wzrost przepływu krwi i przyspieszenie metabolizmu w komórkach trzustki
- skurcz odźwiernika
- potęgowanie wydzielania wodorowęglanów przez trzustkę
- pobudzenie wydzielania glukagonu
- lecznicze działanie u osób z nadwagą
Bibliografia
- Władysław Traczyk: Fizjologia człowieka w zarysie. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2004. ISBN 83-200-3161-3.brak strony w książce
