Ciąża ektopowa

Ciąża ektopowa

graviditas extrauterina
Ciąża jajowodowa
Klasyfikacje
ICD-10	O00 Ciąża pozamaciczna
O00.0	Ciąża brzuszna
O00.1	Ciąża jajowodowa
O00.2	Ciąża jajnikowa
O00.8	Inna ciąża pozamaciczna
O00.9	Ciąża ektopowa nieokreślona
DiseasesDB	4089
MedlinePlus	000895
MeSH	D011271

Ludzki zarodek w 7 tygodniu ciąży jajowodowej, wielkości 10 mm.

Ludzki zarodek w 9 tygodniu ciąży jajowodowej.

Ilustracja ciąży pozamacicznej (Regnier de Graaf, XVII wiek)

Ciąża ektopowa, ciąża pozamaciczna (łac. graviditas extrauterina) – ciąża, w której zapłodnione jajo płodowe ulega implantacji poza błoną śluzową jamy macicy. Zwykle jest zlokalizowana w obrębie jajowodu (97% przypadków), rzadziej w obrębie jajnika, otrzewnej lub szyjki macicy. Ze względu na lokalizacje wyróżnia się: ciążę jajowodową, jajnikową, brzuszną i inne. Ciąża pozamaciczna często kończy się poronieniem, ale może też być przyczyną pęknięcia jajowodu i niekiedy śmiertelnego krwotoku do jamy otrzewnej. Ciąża pozamaciczna stanowi przyczynę 10–15% zgonów kobiet w ciąży.

Epidemiologia

Ciąża pozamaciczna stanowi około 2% wszystkich ciąż. Odsetek ten jest różny w zależności od rozpowszechnienia czynników ryzyka i statusu socjoekonomicznego w poszczególnych regionach świata. W krajach wysokorozwiniętych obserwuje się wzrost zapadalności.

Rozpoznanie

Podejrzewać ciążę pozamaciczną należy zawsze w przypadku wystąpienia następujących objawów:

• zatrzymanie miesiączki
• pojawiające się krwawienie z dróg rodnych (po kilku tygodniach, zwykle w drugim miesiącu od zatrzymania miesiączki)
• ból brzucha.

W początkowym okresie przebieg jest bezobjawowy, następnie pojawiają się jednostronne bóle brzucha i plamienia, wreszcie nasilające się bóle powodują pojawianie się objawów ogólnych (bladość, poty, tachykardia), czyli symptomów rozwijającego się wstrząsu.

Diagnostyka różnicowa

W diagnostyce różnicowej ciąży pozamacicznej należy uwzględnić:

• ciążę wewnątrzmaciczną
• zapalenie wyrostka robaczkowego
• poronienie samoistne
• pęknięcie torbieli jajnika
• skręcenie przydatków macicy
• endometriozę

Czynniki ryzyka

Do czynników ryzyka ciąży pozamacicznej zalicza się:

• przebyte zapalenie narządów miednicy mniejszej, zwłaszcza zakażenie chlamydiami
• operacje jajowodów w wywiadzie
• techniki wspomaganego rozrodu
• wcześniejsze wystąpienie ciąż pozamacicznych.

Lokalizacja

• ciąża jajowodowa (zarodek rozwija się w jajowodzie) – najczęstsza
  • w części bańkowej jajowodu (80%)
  • w cieśni jajowodu (12%)
  • w strzępkach jajowodu (5%)
• ciąża brzuszna (w obrębie jamy brzusznej; 1,4%)
• ciąża jajnikowa (w obrębie jajnika; 0,2%)

Częstość lokalizacji ciąży pozamacicznej ulega modyfikacji w przypadku rozpatrywania grupy kobiet, u których uprzednio wystąpiła już ciąża jajowodowa, wtedy wzrasta jej ponowne ryzyko. U kobiet poddanych leczeniu metodami wspomaganego rozrodu rozpoznaje się częściej ciążę zlokalizowaną w jajniku – 3,2% wszystkich ciąż pozamacicznych.

Przebieg

Z uwagi na to, że 97% ciąż pozamacicznych rozwija się w jajowodzie (najczęściej dochodzi do tej sytuacji w wypadku zaburzenia jego drożności), możliwe są dwie sytuacje:

• uwolnienie się jaja do jamy otrzewnowej, tak zwane poronienie trąbkowe (łac. abortus tubarius)
• pęknięcie jajowodu (łac. ruptura tubae uterinae), które przebiega z objawami wstrząsu.

Leczenie

Stosuje się trzy strategie postępowania:

• postępowanie wyczekujące
• leczenie farmakologiczne (metotreksat)
• leczenie operacyjne (laparotomię lub laparoskopię).