Czubajeczka kasztanowata

Czubajeczka kasztanowata

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	pieczarkowate
Rodzaj	czubajeczka
Gatunek	czubajeczka kasztanowata
Nazwa systematyczna
Lepiota castanea Quél. Compt. Rend. Assoc. Franç. Avancem. Sci. 9: 661 (1881)

Czubajeczka kasztanowata (Lepiota castanea Quél.) – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lepiota, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Synonimy:

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.

Morfologia

Kapelusz

Średnica 1–4,5 cm, początkowo wypukły, potem płaski z tępym garbkiem. Powierzchnia o barwie pomarańczowobrązowej do czerwonobrązowej, popękana koncentrycznie na ziarniste łuseczki na białym lub kremowym tle. Łuseczki włókniste z odgiętymi końcami. Brzeg jaśniejszy i mniej łuseczkowaty.

Trzon

Wysokość od 4 do 6 cm, średnica od 0,18 do 0,3 cm, cylindryczny, nieco tylko rozszerzający się w kierunku podstawy, początkowo pełny, potem pusty. Pierścienia zwykle brak, występuje tylko na 2/3 wysokości strefa pierścieniowa. Powierzchnia powyżej tej strefy jest gładka, biała, poniżej tej strefy łuseczkowata, jasnobrązowa do brązowej. Łuseczki ułożone wieńcowato, tej samej barwy co na kapeluszu. Z podstawy wyrastają białe sznury grzybniowe.

Blaszki

Wolne, brzuchate, stłoczone, o szerokości 3 mm i gładkich ostrzach. Barwa od białej do kremowej.

Miąższ

Biały, o podobnym zapachu jak u czubajeczki cuchnącej.

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników biały. Podstawki maczugowate, 4-sterygmowe, o rozmiarach 18–23 × 9–10 μm. Zarodniki cienkościenne, o rozmiarach 9,5–13 × 3,8–5,2 μm, dość nieregularnym kształcie, z dużą boczną ostrogą. amyloidalne. Cheilocystydy zwykle liczne, o rozmiarach 18–36 × 5,5–12,5 μm, ostrym lub zaokrąglonym wierzchołku i cienkościenne. Pleurocystyd brak. Komórki skórki wąskie, cylindryczne, rozszerzone w środku, o długości 40–36 μm i średnicy 6,5–35 μm, o lekko pogrubionych ścianach, jasnobrązowe do brązowych z ciemnobrązowym pigmentem. Pod skórką strzępki o średnicy 2,5–5 μm, wszystkie ze sprzążkami na septach.

Występowanie i siedlisko

Jest szeroko rozprzestrzeniona w Europie i Ameryce Północnej oraz na obszarach Azji o umiarkowanym klimacie. Występuje także w Indiach, Nepalu, Tajlandii oraz Papui-Nowej Gwinei. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 7 stanowisk. Więcej i aktualnych stanowisk podaje internetowy atlas grzybów. Nie znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski z 2006 r., W. Wojewoda podaje, że jej rozprzestrzenienie w Polsce nie jest znane.

Saprotrof występujący zarówno w lasach liściastych, jak iglastych, na glebach gliniastych i zasadowych, ale także kwaśnych, na igliwiu. Owocniki pojawiają się od września do listopada.

Grzyb trujący.

Gatunki podobne

• czubajeczka brązowoczerwonawa (Lepiota brunneoincarnata), która ma kapelusz z fioletowym odcieniem, a trzon pod pierścieniem strefowo łuskowaty,
• czubajeczka różowobrązowa (Lepiota pseudohelveola) posiada błoniasty pierścień, a na kapeluszu brak czerwonawych odcieni,
• czubajeczka brązowożółta (Lepiota boudieri) ma mniej łuskowaty kapelusz i nieprzyjemny zapach.