Diacyloglicerole lub diacyloglicerydy (DAG, 1,2-diacyloglicerol) to organiczne związki chemiczne z grupy glicerydów w których dwie z trzech grup hydroksylowych glicerolu zestryfikowane są resztami kwasów tłuszczowych.
Stosowane są jako emulgatory w przemyśle spożywczym, np. w wypiekach, lodach, gumie do żucia i in.
DAG jako informator II rzędu w komórce powstaje z difosforanu fosfatydyloinozytolu (fosfolipidu będącego składnikiem błony komórkowej). Reakcję katalizuje Fosfolipaza C i powstaje w niej, oprócz DAG, również trisfosforan inozytolu – inny ważny informator II rzędu.
Powstały diacyloglicerol aktywuje w cytoplazmie kinazę C i otwiera kanały jonowe dla jonów Na+ i H+ – przyczynia się w ten sposób do wzrostu pH cytoplazmy. Przy udziale jonów Ca2+ uwolnionych przez trisfosforan inozytolu aktywuje również kinazę białkową C w błonie komórkowej (lub kinazę białkową M znajdującą się w cytoplazmie), która przez fosforylację kontrolowanych przez nią białek modyfikuje ich działanie (aktywuje lub dezaktywuje je).
Rola biologiczna:
- lipidy sygnałowe
- substraty w biosyntezie prostaglandyn
- stymulacja kinazy białkowej C
- prekursory endokannabinoidu 2-arachidonoiloglycerolu (monoacyloglicerolu).
Bibliografia
- Wojciech Sawicki: Histologia. Warszawa: PZWL, 2008.
- Edward Bańkowski: Biochemia: podręcznik dla studentów uczelni medycznych. Wrocław: Urban & Partner, 2004, s. 262, 579. ISBN 83-89581-10-8.