| detractio | |
 Trzech więźniów niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Buchenwald (Holender, Polak i Rosjanin), którzy w momencie uwięzienia ważyli około 70 kg, natomiast po 11 miesiącach głodzenia 32 kg | |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 |
T73.0 |
|---|---|
| DiseasesDB | |
| MeSH | |
Głodzenie (łac. detractio) – przyjmowanie pokarmu w ilości niewystarczającej do pokrycia zapotrzebowania organizmu. Długotrwałe głodzenie prowadzi początkowo do spadku masy ciała, następnie do wyniszczenia, niewydolności narządów wewnętrznych i w końcowym etapie do śmierci.
Patofizjologia głodzenia
W warunkach fizjologicznych (prawidłowych) pokarm jest przyjmowany w sposób przerywany, a energia wydatkowana w sposób ciągły. Organizm ludzki jest naturalnie przystosowany do głodzenia i uruchamia mechanizmy adaptacyjne zarówno w okresie krótko- i długotrwałego głodzenia. W eksperymencie Minnesota podawano 32 młodym ochotnikom 2/3 ich dziennego potrzebowania przez okres 24 tygodni. Zaobserwowano utratę 23% masy ciała, 71% masy tkanki tłuszczowej, 24% masy komórkowej (bogate w potas komórki zużywające energię) i 40% spadek wskaźnika metabolicznego. Po 24 tygodniach nastąpiła stabilizacja masy ciała związana z redukcją masy ciała, spadkiem poziomu katecholamin i hormonów tarczycy w surowicy oraz zaprzestaniem aktywności fizycznej.
Obraz kliniczny
Reakcja organizmu na głodzenie jest zależna od zasobów energetycznych, czasu trwania głodzenia oraz dodatkowych sytuacji stresowych takich jak uraz, sepsa lub ciężka choroba. Głodzenie w okresie powyżej 3 miesięcy, utrata 40% masy ciała lub spadek BMI poniżej 10 u kobiet i 11 u mężczyzn prowadzi zwykle do śmierci. Opisano przypadki leczniczego głodzenia u bardzo otyłych osób trwające 249 i 382 dni.
Głodzenie proste
W głodzeniu prostym w ciągu 72 godzin zostają zużyte rezerwy glikogenu, procesy glukoneogenezy rozpoczynają się po 24 godzinach, w których stopniowo są zużywane tłuszcze i białka. W ciągu pierwszych 48 godzin wzrasta metabolizm, który następnie spada. W pierwszym okresie proces glukoneogenezy z aminokwasów prowadzi do utraty białka w wysokości 50 gramów na dobę (200 gramów mięśni na dobę), proces ten ulega zahamowaniu w miarę przechodzenia mózgu ze spalania glukozy na ciała ketonowe. Głodzenie proste prowadzi do głodzenia typu marasmus.
Głodzenie stresowe
W głodzeniu stresowym (in. głodzenie powikłane) oprócz głodzenia dodatkowym elementem jest sytuacja stresowa, taka jak uraz, sepsa lub ciężka choroba. W takiej sytuacji z powodu odpowiedzi metabolicznej na stres nie dochodzi do spadku katabolizmu, wzrasta wskaźnik metaboliczny, insulinooporność wzrasta w większym stopniu niż w głodzeniu prostym. Głodzenie stresowe prowadzi do głodzenia typu kwashiorkor.
Głodzenie przedoperacyjne
Współcześnie (2011) zaleca się głodzenie przez 6 godzin przed planowanym zabiegiem operacyjnym oraz niespożywanie klarownych płynów (kawa, herbata, sok) przez 2 godziny przed planowanym zabiegiem operacyjnym.
Zobacz też
- głód
- głodówka lecznicza
- głodówka (strona ujednoznaczniająca)
- inedia (breatharianizm)
Bibliografia
- Luboš Sobotka: Podstawy Żywienia Klinicznego. Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Scientifica so. z o.o., 2013. ISBN 978-83-936527-1-6.
