Intencjonalność

Intencjonalność – aktywny stosunek umysłu do jakiegokolwiek przedmiotu. Jedno z podstawowych pojęć filozofii XX wieku, szeroko omawiane w fenomenologii Edmunda Husserla, ale również na gruncie filozofii analitycznej przez Elizabeth Anscombe czy Johna R. Searle'a.

W myśli Husserla intencjonalność odnosi się do świadomości i oznacza, iż zawsze jest ona świadomością czegoś. Świadomość jest jednocześnie ujmowaniem przedmiotu, myśleniem o nim oraz nadawaniem mu sensu, ponieważ przedmiot ujawnia się wyłącznie dzięki intencjonalnemu projektowi skierowanej ku niemu świadomości. Kategorię intencjonalności Husserl przejął od Franza Brentano, który w rozprawie Psychologia z empirycznego punktu widzenia odnowił pojęcie jeszcze scholastycznej proweniencji i uczynił je wyróżnikiem stanów mentalnych. Dla Brentano, każde zdarzenie umysłowe charakteryzowało się intencjonalnością i zarazem jedynie umysłowi ludzkiemu intencjonalność była właściwa.

W psychologii intencjonalność cechuje akt, stan lub zachowanie zamierzone świadomie.

W filozofii zagadnienie intencjonalności prowadzi do takich kwestii jak znaczenie, referencja, intensjonalność, istnienie obiektów intencjonalnych (intencjonalne nieistnienie) oraz negatywne sądy egzystencjalne.

Bibliografia

• Franz Brentano, Psychologia z empirycznego punktu widzenia, przeł. W. Galewicz, Warszawa 1999.
• Elizabeth Anscombe, Intention, Oxford 1957.
• John R. Searle, Intentionality. An Essay in the Philosophy of Mind, Cambridge 1983.

Linki zewnętrzne

• PierreP. Jacob PierreP., Intentionality, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy [online], CSLI, Stanford University, 15 października 2014, ISSN 1095-5054 [dostęp 2017-12-30]  (ang.). (Intencjonalność)