Jama nosowa (łac. cavum nasi) – przestrzeń ograniczona powierzchnią wewnętrzną nosa zewnętrznego oraz kośćmi twarzoczaszki.
Anatomia
Jama nosowa leży w górnej części trzewioczaszki.
Pośrodkowo jamę nosową na dwie części przedziela przegroda nosowa. Można w jej obrębie wyróżnić część kostną, budowaną przez kość sitową dzięki jej blaszce pionowej, a także część chrzęstną, chrząstkę przegrody nosa. Od góry jamę nosową ograniczają kości nosowe, a w części doogonowej również kości czołowe. Boczna ściana nosa budowana jest przez liczne kości: kość jarzmowa, kość szczękowa, kość siekaczowa, kość łzowa. Szczęka i kość siekaczowa uczestniczą też w tworzeniu dolnej ściany jamy nosowej, w czym pomaga im kość podniebienna.
Od tyłu jama nosa przechodzi w przewód nosowo-gardłowy, idący dalej aż do nosogardła.
W środku jamy nosa leży błędnik sitowy oraz małżowiny nosowe, leżące w dodziobowej jego części. Wyróżnia się małżowinę górną i dolną. Ponadto istnieć może małżowina nosowa środkowa. Ze względu na położenie małżowin, głównie górnej i dolnej, wyróżnia się w jamie nosowej przewody:
- przewód nosowy dogrzbietowy, czyli węchowy (obejmuje okolicę węchową)
- przewód nosowy środkowy, czyli zatokowy
- przewód nosowy dobrzuszny, czyli oddechowy
- przewód nosowy wspólny.
Na bocznej ścianie jamy nosowej biegnie przewód nosowo-łzowy, uchodzący ujściem nosowo-łzowym do jamy nosowej. Położenie tego ujścia stanowi cechę gatunkową.
Uwypuklenia śluzówki jamy nosowej tworzą zatoki przynosowe.
Histologia
Jama nosowa wyścielona jest unaczynioną błoną śluzową z nabłonkiem wielorzędowym migawkowym, zawierającym liczne komórki kubkowe.
Bibliografia
- Kazimierz Krysiak, Henryk Kobryń, Franciszek Kobryńczuk: Anatomia zwierząt. T. 1: Aparat ruchowy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012. ISBN 978-83-01-16755-4.
