Jedzenie kompulsywne (kompulsywne obżeranie) – zaburzenie odżywiania polegające na spożywaniu dużych ilości pokarmu w niekontrolowany sposób, bez odczuwania fizycznego głodu. Określane także jako "uzależnienie od jedzenia".
Charakterystyka
Wspólnym mianownikiem zachowań, składających się na jedzenie kompulsywne, jest okresowe występowanie napadów niekontrolowanego jedzenia, których podłożem są przyczyny emocjonalne, nie zaś rzeczywiste uczucie głodu. Do typowych symptomów należą:
- okresowa utrata kontroli nad ilością spożywanego jedzenia,
- jednorazowe spożywanie zbyt dużych (w stosunku do osoby odżywiającej się normalnie) ilości pożywienia,
- podczas napadów - spożywanie posiłków w sposób wyraźnie szybszy niż podczas normalnego jedzenia,
- spożywanie pokarmów aż do wystąpienia przykrych objawów przejedzenia,
- jedzenie w samotności, celem uniknięcia wykrycia zaburzenia - uczucie wstydu i winy, występujące po napadzie.
Częstym następstwem kompulsywnego jedzenia są nadwaga i otyłość.
Podłoże psychologiczne
Charakterystyczne dla opisywanej przypadłości jest tzw. "zajadanie problemów", polegające na tym, że osoba tłumi w ten sposób emocje i rozładowuje stres. Dochodzi do sytuacji, w których automatyczną reakcją na stan podwyższonego napięcia czy lęku staje się jedzenie, które wydaje się pełnić rolę "narkotyku" pozwalającego zapomnieć o nieprzyjemnych przeżyciach, uczuciach czy ważnych decyzjach do podjęcia. Po sesjach kompulsywnego obżarstwa osoba odczuwa często poczucie winy spowodowane nie tylko samymi napadami, ale także wynikającymi z nich problemami natury zdrowotnej, takimi jak nadwaga czy otyłość.
Leczenie jedzenia kompulsywnego nie jest łatwe i szybkie jednak istnieją pewne strategie, które mogą być stosowane w momencie nadchodzącego kryzysu:
- Wyjście na spacer
- Odpoczynek, sen
- Kąpiel lub prysznic
- Telefon do kogoś zaprzyjaźnionego
Istotną rolę odgrywa nauczenie się jakie sytuacje i czynniki powodują napady kompulsywnego zachowania. W przypadku nasilających się zachowań jedzenia kompulsywnego stosuje się leczenie psychologiczne.
W USA powstała wspólnota Overeaters Anonymous, która pomaga w zdrowieniu z kompulsywnego jedzenia poprzez pracę z Programem 12 kroków. W Polsce wspólnota ta funkcjonuje jako Anonimowi Jedzenioholicy (dawniej Anonimowi Żarłocy).
