Jodyna, nalewka jodowa (łac. Iodi solutio spirituosa, Tinctura Jodi) – rozcieńczony roztwór jodu w etanolu o stężeniu ok. 90° (90 % obj.) z dodatkiem jodku potasu jako środka stabilizującego. Jest to ciemnobrunatna, klarowna ciecz. Służy do dezynfekcji skóry przy obtarciach i niewielkich zranieniach. Może być też używana do uzdatniania wody.
Skład jodyny
Według Farmakopei Polskiej jodyna zawiera 3% jodu i 1% jodku potasowego. W zależności od receptury może zawierać 2–10% jodu. Jod rozpuszczony w etanolu ma ograniczoną trwałość. Reaguje z wodą obecną w roztworze (ok. 10%) dając jodowodór i kwas podjodawy, który z kolei utlenia etanol do aldehydu i kwasu octowego. Jodowodór działa drażniąco, dlatego też w celu zwiększenia trwałości preparatu stosuje się dodatek rozpuszczalnego jodku. W wyniku reakcji jodu cząsteczkowego z anionem jodkowym powstaje stosunkowo trwały anion trójjodkowy:
- I
2 + I−
→ I−
3
Zapobiega to tworzeniu się większych ilości jodowodoru.
Preparatyka
1 część jodku potasu rozpuszcza się w 6 częściach wody i do otrzymanego roztworu dodaje się 3 części jodu. Następnie uzupełnia się etanolem 95% do 100 części (jeśli rozpuszczono 3 g jodu, uzupełnia się etanolem do masy 100 g).
Zobacz też
- płyn Lugola (wodny roztwór jodu i jodku potasu)
- woda utleniona
- kliochinol
- jodoform
- jodofory
- jodopowidon
Bibliografia
- Stanisław Janicki, Adolf Fiebig, Małgorzata Sznitowska, Teresa Achmatowicz: Farmacja stosowana: Podręcznik dla studentów farmacji. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2003. ISBN 83-200-2847-7.
