John Travolta

John Travolta

John Travolta (1997)
Imię i nazwisko	John Joseph Travolta
Data i miejsce urodzenia	18 lutego 1954 Englewood, New Jersey
Zawód	aktor, reżyser, producent filmowy, piosenkarz
Współmałżonek	Kelly Preston (1991–2020, jej śmierć)
Lata aktywności	od 1969
Strona internetowa

Księżna Walii, Diana i John Travolta (1985)

John Joseph Travolta (ur. 18 lutego 1954 w Englewood) – amerykański aktor i producent filmowy, piosenkarz i artysta estradowy. Status światowej gwiazdy filmowej przyniósł mu udział w takich filmach jak Gorączka sobotniej nocy, Pulp Fiction i musicalu Grease. Dwukrotnie nominowany do Oscara.

W 1985 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6901 Hollywood Boulevard.

Życiorys

Dzieciństwo i pochodzenie

Urodził się 18 lutego 1954 roku w Englewood w stanie New Jersey w rodzinie rzymskokatolickiej jako najmłodsze z sześciorga dzieci Salvatore J. Travolty (ur. 27 listopada 1912 w Brooklynie, zm. 18 maja 1995 w Englewood), półprofesjonalnego gracza futbolu amerykańskiego, i Helen Cecilii Travolty (z domu Burke; ur. 18 stycznia 1912 w New Jersey, zm. w grudniu 1978 w hrabstwie Santa Barbara), nauczycielki dramatu, która także śpiewała w radiowym zespole wokalnym „Sunshine Sisters”. Jego ojciec był pochodzenia włoskiego, a jego matka była pochodzenia irlandzkiego.

Wychowywał się wraz ze starszym rodzeństwem: trzema siostrami – Ellen (ur. 6 października 1940), Ann i Margaret oraz dwoma braćmi – Josephem „Joeyem” (ur. 14 października 1950) i Samem. Uczęszczał do Dwight Morrow High School, ale w 1971 roku mając 17 lat porzucił szkołę. W 1975 Travolta, wychowany w wierze rzymskokatolickiej, przystąpił do kościoła scjentologicznego.

Wczesna kariera

Po raz pierwszy pojawił się na scenie w lokalnym przedstawieniu Who’ll Save the Plowboy?. Jego matka, która sama była aktorką i tancerką, zapisała go do szkoły aktorskiej w Nowym Jorku, gdzie studiował śpiew, taniec i aktorstwo. Zdecydował się połączyć wszystkie te trzy umiejętności. W wieku 16 lat wystąpił w musicalu Bye Bye Birdie. Porzucił szkołę średnią po pierwszej klasie i przeprowadził się w poprzek Hudson do Nowego Jorku, by znaleźć pracę. Brał udział w reklamach telewizyjnych. Dostał rolę na Brodwayu w Over Here! i zaśpiewał piosenkę „Dream Drummin” napisaną przez braci Sherman. Travolta nagrywał także w lokalnych studiach, ale jego piosenki nie znalazły uznania i zostawały szybko zapomniane. W końcu przeprowadził się do Los Angeles, by rozwinąć swoją karierę w show biznesie.

We wrześniu 1972 trafił do serialu NBC Emergency jako ofiara. Na dużym ekranie zagrał rolę Billy’ego Nolana w horrorze Briana De Palmy Carrie (1976) ze Sissy Spacek. Dostał też rolę Vinniego Barbarina w sitcomie ABC Welcome Back, Kotter (1975–1979), gdzie wystąpiła jego siostra Ellen.

Popularność w latach 70.

W lipcu 1976 roku jego przebój „Let Her In” znalazł się na dziesiątym miejscu na liście Billboard Hot 100 (Lista 100 gorących kawałków). Jego kreacja Tonego Manero w dramacie Johna Badhama Gorączka sobotniej nocy (1977) przyniosła mu National Board of Review Award oraz nominację do Oscara i Złotego Globu. Jako Daniel „Danny” Zuko w musicalu Grease (1978) odniósł drugi co do znaczenia sukces w tamtej dekadzie. W westernie melodramacie Miejski kowboj (1980) zagrał razem z Debrą Winger.

Załamanie w karierze

Jego kolejne filmy okazywały się niepowodzeniami. Pozostać żywym – kontynuacja Gorączki sobotniej nocy, Być doskonałym, W swoim rodzaju – komedia romantyczna z Olivią Newton-John, były komercyjnymi katastrofami. Jego jedynym hitem w tym czasie był film I kto to mówi z Kirstie Alley i dzieckiem dubbingowanym przez Bruce’a Willisa.

Tak było do czasu, gdy zagrał rolę Vincenta Vegi w filmie Quentina Tarantino Pulp Fiction (1994), za którą otrzymał drugą w swojej karierze nominację do Oscara.

Był na okładkach magazynów takich jak „Harper’s Bazaar”, „Entertainment Weekly”, „McCall’s”, „Rolling Stone”, „Vanity Fair”, „People”, „After Dark”, „Time”, „Esquire”, „Bravo”, „Playgirl”, „InStyle”, „GQ”, „TV Guide”, „Interview”, „Tele Tydzień” i „The Hollywood Reporter”.

Życie prywatne

5 września 1991 ożenił się z aktorką Kelly Preston, która zmarła 12 lipca 2020 po dwuletniej walce z rakiem piersi. Mieli córkę Ellę Bleu (ur. 3 kwietnia 2000) i dwóch synów – Benjamina (ur. 2010) oraz Jetta (ur. 13 kwietnia 1992, zm. 2 stycznia 2009 w wyniku uderzenia głową w wannę podczas ataku epilepsji). W ostatnich latach życia zmagał się z chorobą Kawasakiego..

Od dziecka był fascynatem lotnictwa, posiada licencję pilota i jest właścicielem czterech samolotów. Gdy nocą 24 listopada 1992 Travolta pilotował samolot Gulfstream N728T (później przerejestrowany na N492JT) wraz ze swoją rodziną, awarii uległ generator elektryczny w samolocie, na skutek czego Travolta musiał awaryjnie lądować kierując się tylko kompasem magnetycznym i światłami miejskimi Waszyngtonu – podczas tego lądowania o mało nie doszło do czołowej kolizji w powietrzu z Boeingiem 727. Do niedawna posiadał, pochodzącego z floty Qantas, Boeinga 707–138. Samolot, należący też przez krótki czas do Franka Sinatry, został przez Travoltę nazwany Jett Clipper Ella. W maju 2017 podarował go australijskiej organizacji HARS, zajmującej się restauracją historycznych samolotów związanych z Australią.

Filmografia

John Travolta, 1983

John Travolta, 1991

Aktor

• Nightmare (1974) jako Mężczyzna przed sklepem
• Diabelski deszcz (The Devil’s Rain, 1975) jako Danny
• Welcome Back, Kotter (1975–1979) jako Vinnie Barbarino

• Tenth Level, The (1976)
• The Boy in the Plastic Bubble (1976) jako Tod Lubitch
• Mr. T and Tina (1976) jako Vinnie Barbarino

• Carrie (1976) jako Billy Nolan
• Gorączka sobotniej nocy (Saturday Night Fever, 1977) jako Tony Manero
• Chwila za chwilą (Moment by Moment, 1978) jako Strip
• Grease (1978) jako Danny Zuko
• Miejski kowboj (Urban Cowboy, 1980) jako „Bud”
• Wybuch (Blow Out, 1981) jako Jack
• Pozostać żywym (1983) jako Tony Manero
• W swoim rodzaju (Two of a Kind, 1983) jako Zack Melon
• Być doskonałym (Perfect, 1985) jako Adam Lawrence
• That’s Dancing! (1985) jako tancerz
• The Dumb Waiter (1987) jako Ben
• Basements (1987) jako Ben
• The Experts (1989) jako Travis
• I kto to mówi (Look Who’s Talking, 1989) jako James Ubriacco
• Twist of Fate (1989)
• I kto to mówi 2 (Look Who’s Talking Too, 1990) jako James Ubriacco
• Magia muzyki (Shout, 1991) jako Jack Cabe
• Łańcuchy złota (Chains of Gold, 1991) jako Scott Barnes
• Opiekun (Eyes of an Angel, 1991) jako Bobby
• Borys i Natasza (Boris and Natasha, 1992) jako on sam

• I kto to mówi 3 (Look Who’s Talking Now, 1993) jako James Ubriacco
• Pulp Fiction (1994) jako Vincent Vega
• Dorwać małego (Get Shorty, 1995) jako Chili Palmer
• Brzemię białego człowieka (White Man’s Burden, 1995) jako Louis Pinnock
• Tajna broń (Broken Arrow, 1996) jako Vic Deakins
• Michael (1996) jako Michael
• Fenomen (Phenomenon, 1996) jako George Malley
• Miejski obłęd (Mad City, 1997) jako Sam Baily
• Jak jej nie kochać (She’s so lovely, 1997) jako Joey
• Bez twarzy (Face/Off, 1997) jako Sean Archer
• You’re Still Not Fooling Anybody (1997) jako Vincent Vega
• Barwy kampanii (Primary Colors, 1998) jako Gubernator Jack Stanton
• Cienka czerwona linia (The Thin Red Line, 1998) jako generał Quintard
• Adwokat (A Civil Action, 1998) jako Jan Schlichtmann
• Córka generała (General’s Daughter, 1999) jako oficer Paul Brenner
• Forever Hollywood (1999) jako on sam
• Nasz przyjaciel, Martin (Our Friend, Martin, 1999) jako ojciec Kyla (głos)
• Numer stulecia (Lucky Numbers, 2000) jako Russ Richards
• Bitwa o Ziemię (Battlefield Earth: A Saga of the Year 3000, 2000) jako Terl, szef bezpieczeństwa
• Kod dostępu (Swordfish, 2001) jako Gabriel Shear
• Teren prywatny (Domestic Disturbance, 2001) jako Frank Morrison
• Austin Powers i Złoty Członek (Austin Powers in Goldmember, 2002) jako on sam
• Sekcja 8. (Basic, 2003) jako Hardy
• Punisher (The Punisher, 2004) jako Howard Saint
• Płonąca pułapka (Ladder 49, 2004) jako kapitan Kennedy
• Lokatorka (A Love Song for Bobby Long, 2004) jako Bobby Lang
• Wspaniałe pustkowie. Spacer po Księżycu 3D (Magnificent Desolation: Walking on the Moon 3D, 2005) jako Jim Irwin (głos)
• Be Cool (2005) jako Chili Palmer
• Samotne serca (Lonely Hearts, 2006) jako Elmer C. Robinson
• 2004: A Light Knight’s Odyssey (2006) jako Dave (głos)
• Gang dzikich wieprzy (Wild Hogs, 2007)
• Lakier do włosów (Hairspray, 2007) jako Edna Turnblad
• Piorun (The Bolt, 2008) jako Bolt (głos)
• Metro strachu (The Taking of Pelham 123, 2009) jako Bernard Ryder
• Stare wygi (Old Dogs, 2009) jako Charlie
• Pozdrowienia z Paryża (From Paris with love, (2010) jako Wax
• For Love of Liberty: The Story of America’s Black Patriots (2010, głos)
• Savages: Ponad bezprawiem (Savages, 2012) jako agent Dennis
• Sezon na zabijanie (Killing Season, 2013) jako Emil Kovač
• Fałszerz (The Forger, 2014) jako Raymond J. Cutter
• Gummy Bear The Movie (2014) jako Gummy Bear (głos)

• Burza (Life on the Line, 2015) jako Beau
• Ryzykowny układ (Criminal Activities, 2015) jako Eddie
• Gotti: In the Shadow of My Father (2015) jako John Gotti Sr.
• Dolina przemocy (In a Valley of Violence, 2016) jako szeryf
• Jestem zemstą (I Am Wrath, 2016) jako Stanley Hill
• American Crime Story (2016) jako Robert Shapiro
• The Life and Death of John Gotti (2017) jako John Gotti
• Szybki jak śmierć (Speed Kills, 2018) jako Ben Aronoff
• Fanatyk (The Fanatic, 2019) jako Moose
• Zatruta róża (The Poison Rose, 2019) jako Carson Philips
• Na zakręcie (Trading Paint, 2019) jako Sam Munroe
• Die Hart (2020) jako Ron Wilcox

Scenarzysta

• Łańcuchy złota (Chains of Gold, 1991)

Producent

• Jak jej nie kochać (She's so lovely, 1997)
• Bitwa o Ziemię (Battlefield Earth: A Saga of the Year 3000, 2000)
• Ryzykowny układ (Criminal Activities, 2015)
• American Crime Story (2016)

Aktor gościnnie

• Owen Marshall: Counselor at Law (1971–1974)
• Emergency! (1972–1977) jako Chuck Benson (1972)

Nagrody

Linki zewnętrzne

• John Travolta w bazie IMDb (ang.)
• John Travolta w bazie Notable Names Database (ang.)
• John Travolta w bazie Filmweb
• John Travolta w bazie Discogs.com (ang.)