Kanalizacja

Kanalizacja, system kanalizacyjny – infrastruktura, która jest zbiorem wszystkich elementów służących do zbierania, transportu, unieszkodliwiania oraz odprowadzania ścieków bytowo-gospodarczych oraz ścieków deszczowych za pomocą kanałów ściekowych. System kanalizacyjny składa się z następujących elementów:

• instalacje kanalizacyjne w budynkach;
• przykanaliki łączące instalacje kanalizacyjne z sieciami;
• sieci kanalizacyjne, a w tym system rur, koryt, kolektorów, studzienek rewizyjnych itp.;
• oczyszczalnie ścieków;
• wyloty kanalizacyjne, które wprowadzają oczyszczone ścieki do odbiornika.

Klasyfikacja

Najprostszą klasyfikacją kanalizacji jest podział na kanalizację wewnętrzną, czyli instalację kanalizacyjną znajdującą się w obrębie budynku oraz na kanalizację zewnętrzną poza budynkiem.

Jednakże podstawowe kryterium podziału systemów kanalizacyjnych opiera się na liczbie sieci wchodzących w skład systemu. Podział ten wygląda następująco:

• kanalizacja ogólnospławna – wszystkie rodzaje ścieków na terenie objętym zasięgiem systemu (zlewni) są odprowadzane do tych samych kanałów, którymi potem trafiają do oczyszczalni. Oznacza to, że oczyszczalnia jest obciążona nie tylko przez ścieki bytowo-gospodarcze, ale również i część ścieków deszczowych. Kanalizacja ogólnospławna wyposażona jest w przelewy burzowe, które pozwalają odprowadzić bezpośrednio do odbiornika nieoczyszczonej mieszaniny ścieków po przekroczeniu odpowiedniego stopnia rozcieńczenia np. pięciokrotnego, czyli na jedną część ścieków z okresu pogody bezdeszczowej przypadają cztery części ścieków z okresu deszczowego ścieków deszczowych za pomocą kanałów ściekowych. Stopień rozcieńczenie uzależniony jest od przede wszystkim od właściwości odbiornika i ustalany jest w odniesieniu do jego zdolności przyjęcia określonej ilości zanieczyszczeń bez istotnego pogorszenia stanu odbiornika.
• kanalizacja rozdzielcza – w systemie tym występują dwie odrębne sieci kanalizacyjne: sieć sanitarna, którą tłoczone są ścieki bytowo-gospodarcze oraz przemysłowe, a także sieć deszczowa, którą tłoczona jest woda opadowa. Ścieki opadowe najczęściej tłoczone są bezpośrednio do odbiornika np. rzeki, ale również mogą podlegać mechanicznemu oczyszczeniu celem usunięcia np. zawiesin mineralnych.
• kanalizacja półrozdzielcza – analogicznie jak kanalizacja rozdzielcza składa się z sieci sanitarnej oraz deszczowej. Różnica polega na tym, że ten typ kanalizacji wyposażony jest w separatory, które umożliwiają przejęcie części ścieków deszczowych z sieci deszczowej przez sieć sanitarną. Dzięki czemu najbardziej zanieczyszczona część ścieków deszczowych może zostać skierowana do oczyszczalni.

Najistotniejsza klasyfikacja systemów kanalizacyjnych opiera się na hydraulicznych warunkach przepływu ścieków i w związku z tym wyróżnia się następujące systemy:

• kanalizacja grawitacyjna – budowana jest na obszarach, na których występuje wyraźny spadek terenu w kierunku oczyszczalni ścieków. Ścieki w takim systemie są transportowane pod wpływem grawitacji, ale przy spełnieniu warunku, że prędkość przepływu ścieków jest co najmniej równa prędkości samooczyszczania zwanej niezamulającą. Wariantem tego systemu jest kanalizacja grawitacyjno-pompowa, która jest stosowana w przypadku np. wymuszonego przetłoczenia ścieków przez wzniesienie. W takim systemie ścieki grawitacyjnie spływają do strefowych pompowni lub tłoczni, a następnie przewodami tranzytowymi tłoczone są od oczyszczalni.
• kanalizacja ciśnieniowa – ten system kanalizacyjny odprowadza do oczyszczalni ścieki bytowo-gospodarcze oraz przemysłowe, ale bez ścieków deszczowych. Typ ten jest przeznaczony do wybudowania w terenie o urozmaiconej rzeźbie, gdzie spływ ścieków odbywa się w obu kierunkach i tym samym wykluczone jest zastosowanie kanalizacji grawitacyjnej. Transport ścieków wymuszony jest pompami ściekowymi, które dodatkowo mogą być wyposażone w urządzenia rozdrabniające zanieczyszczenia stałe. Ten wariant kanalizacji może współpracować z innymi typami, czyli grawitacyjną oraz podciśnieniową.
• kanalizacja podciśnieniowa – jest to typ stosowany na terenach o niewielkich deniwelacjach, które tym samym wykluczają spływ grawitacyjny ścieków do oczyszczalni. W systemie tym wytwarzane jest podciśnienie, a podczas wtłaczania ścieków z gospodarstw domowych zasysana jest pewna ilość powietrza, która umożliwia transport ścieków w rurociągach podciśnieniowych.

Galeria

Zobacz też

• oczyszczanie ścieków
• odwodnienie (budownictwo)
• separator (kanalizacja)
• Surp
• syfon
• szambo
• czyszczenie kanalizacji (metoda WUKO)