| haematoma subdurale | |
 Pourazowy krwiak podtwardówkowy | |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 |
I62.0 |
|---|---|
| ICD-10 |
P10.0 |
| ICD-10 |
S06.5 |
| DiseasesDB | |
| MedlinePlus | |
| MeSH | |
Krwiak podtwardówkowy (łac. haematoma subdurale, ang. subdural haematoma) – nagromadzenie wynaczynionej krwi pomiędzy oponą twardą a pajęczynówką. Krwotok do przestrzeni podtwardówkowej jest zazwyczaj następstwem ciężkiego uszkodzenia mózgu.
Ze względu na czas od urazu po którym następują objawy, krwiaki dzieli się na:
- ostre < 3 dni,
- podostre < 20 dni,
- przewlekłe >21 dni.
Epidemiologia
Krwiak podtwardówkowy stanowi 80% wszystkich krwiaków wewnątrzczaszkowych.
Etiologia
Krwiaki podtwardówkowe powstają jako wynik ciężkiego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, występując w <1% wszystkich urazów. W 30-50% towarzyszą złamaniom kości czaszki.
Krwawienie ma miejsce do przestrzeni podtwardówkowej, położonej między oponą twardą a oponą pajęczą. Najczęściej dochodzi do niego wskutek przerwania żył górnych mózgu (żył mostkowych), przenikających przez przestrzeń podtwardówkową do zatoki strzałkowej górnej.
Objawy i przebieg
Objawy krwiaka podtwardówkowego różnią się w zależności od rodzaju, siły urazu i lokalizacji krwiaka. W przypadku ostrych krwiaków podtwardówkowych mogą wystąpić objawy niedowładu lub porażenia połowicznego, zaburzenia chodu, zaburzenia mowy, poszerzenie źrenicy i brak jej reaktywności po stronie krwiaka, spadek tętna, zaburzenia świadomości, napady padaczkowe, śpiączka. Przy krwiakach podostrych występuje najczęściej ból głowy, nudności i wymioty, spowolnienie psychoruchowe i niedowład połowiczy. Natomiast przewlekły krwiak może nie powodować objawów lub objawy mogą przyjąć postać umiarkowanych bólów głowy, spowolnienia, senności, napadów drgawkowych czy miernie nasilonego niedowładu.
Rozpoznanie
Rozpoznanie opiera się na wynikach badań neuroobrazowych, np. tomografii komputerowej lub rzadziej śródoperacyjnie.
Leczenie
Ostry krwiak podtwardówkowy musi być leczony chirurgicznie. Leczenie krwiaka podostrego zależy od stanu klinicznego pacjenta i stopnia upłynnienia krwiaka. Krwiak przewlekły leczony zachowawczo zazwyczaj rzadko udaje się wyleczyć; stąd konieczny jest zwykle planowy zabieg trepanacji.
Rokowanie
Opracowano skale rokowania w przewlekłym krwiaku podtwardówkowym:
- Skala Bendera
- 1 – Brak zaburzeń świadomości i brak objawów ogniskowych
- 2 – Zaburzenia świadomości i objawy ogniskowe
- 3 – Stupor i znaczne objawy ogniskowe
- 4 – Śpiączka (rozszerzone źrenice, odmóżdżenie bądź odkorowanie)
- Skala Markwaldera
- 0 – Brak objawów neurologicznych
- 1 – Ból głowy, asymetria odruchów
- 2 – Zaburzenia świadomości, niedowład połowiczy
- 3 – Stupor, porażenie połowicze
- 4 – Śpiączka (odmóżdżenie lub odkorowanie)
Zobacz też
Bibliografia
- Choroby wewnętrzne. Tom II. Andrzej Szczeklik (red.). Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2006, s. 1965-1967. ISBN 83-7430-069-8.
- Neurologia. Podręcznik dla studentów medycyny. Wojciech Kozubski, Paweł P. Liberski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006, s. 583-585. ISBN 83-200-3244-X.
- Magdalena Karwacka, Mariusz Siemiński, Walenty M. Nyka. Krwiak nad- i podtwardówkowy. Forum Medycyny Rodzinnej 2007, 1, 3, 236-241
- Jan Fibak Chirurgia Repetytorium Warszawa 2006, wyd. PZWL
