 Epidemia w Republice Południowoafrykańskiej w 1896 roku. | |
| Czynnik chorobotwórczy | |
| Nazwa | |
|---|---|
| Rezerwuar |
bydło, przeżuwacze |
| Epidemiologia | |
| Liczba zachorowań/rok w Polsce według PZH |
0 |
| Występowanie | |
| Prawo | |
Księgosusz lub pomór bydła (łac. Typhus bovum contagiosus) – bardzo zaraźliwa, ostro przebiegająca choroba wirusowa bydła i dziko żyjących przeżuwaczy. Umieralność wynosi powyżej 90%. Powoduje martwicę błon śluzowych. W Polsce nie występuje od wiosny 1922 roku. Ostatni potwierdzony przypadek tej choroby na świecie miał miejsce w 2001 roku. 14 października 2010 roku księgosusz, jako druga w historii po ospie prawdziwej choroba zakaźna, został ogłoszony przez Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa chorobą całkowicie eradykowaną.
Etiologia
Wirus księgosuszu jest obecnie klasyfikowany jako przynależny do rzędu Mononegavirales, rodziny Paramyxoviridae, podrodziny Paramyxovirinae, rodzaju Morbillivirus.
Objawy choroby
Na błonie śluzowej pyska występują plamy i owrzodzenia. Ślina ma nieprzyjemny zapach, jest ciągliwa. Występuje kaszel, ogólne osłabienie, brak apetytu i chęci przeżuwania. W okolicach rodnych następuje obrzęk sromu, pojawia się śluzowato-krwawa biegunka, występuje ogólne osłabienie organizmu, pojawia się wysoka gorączka. W przypadku krów cielnych następują poronienia.
Rozpoznawanie
Zmiany anatomopatologiczne oraz objawy chorobowe, umiejscowienie się zmian w miejscach predylekcyjnych pozwalają z dużą dozą pewności zdiagnozować tę chorobę. Mimo to rozpoznanie należy poprzeć badaniami laboratoryjnymi. Wykonuje się badania serologiczne - odczyn wiązania dopełniacza (OWD) oraz odczyn seroneutralizacji. Można również użyć testu ELISA. Do wykrywania antygenu wirusa w tkankach stosowana jest immunofluorescencja.
Rozpoznanie różnicowe
Należy uwzględnić i wykluczyć następujące jednostki chorobowe: głowica, pryszczyca, pęcherzykowe i grudkowe zapalenie jamy ustnej bydła.
Zapobieganie i zwalczanie
Księgosusz jest chorobą zwalczaną z urzędu. Podlega obowiązkowi zgłaszania oraz notyfikacji w krajach Unii Europejskiej.
Bibliografia
- Dr Egon Müller, Poradnik weterynaryjny dla rolników, Państwowe Wydawnictwa Rolnicze i Leśne, Warszawa, 1974, str. 144
- Zenon Wachnik: Zarys chorób zakaźnych zwierząt. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983. ISBN 83-0103509-9.
- Stanisław Winiarczyk i inni: Choroby zakaźne zwierząt domowych z elementami zoonoz. Lublin: Wydawnictwo Państwowego Instytutu Weterynaryjnego, 2002. ISBN 83-7259-055-9.
- H. Janowski i inni: Choroby bydła. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1983. ISBN 83-09-00650-0.
- Joachim Beer: Choroby zakaźne zwierząt domowych. T. 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1980. ISBN 83-09-00012-X.