Leki przeciwmalaryczne – grupa leków przeciwpierwotniakowych stosowanych w profilaktyce i leczeniu malarii. Tradycyjnymi lekami przeciwmalarycznymi są pochodne chinoliny: chlorochina, amodiachina, prymachina. W walce z tą chorobą stosuje się też nowsze, syntetyczne leki należące do następujących grup:
- pochodne akrydyny
np. mepakryna. Działanie polega na zakłócaniu funkcji DNA przez wiązanie się z kinoplastami.
- pochodne fenantrenu
np. chinina, halofantryna, lumefantryna
- pochodne biguanidu
np. prokwanil. Działanie polega na hamowaniu syntezy kwasu tetrahydrofoliowego (THF) w komórkach zarodźca pasmowego. Leki z tej grupy są inhibitorami enzymu reduktazy dihydrofolianu.
- pochodne pirymidyny
np. pirymetamina. Mechanizm działania jest taki sam jak u pochodnych biguanidu.
| Leczenie malarii | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Gatunek zarodźca (szczep) | Lek (leki) z wyboru | Lek (leki) drugiego rzutu | Uwagi | |||
| P. vivax | Fosforan chlorochiny | Fosforan prymachiny | W leczeniu prymachiną należy wykluczyć niedobór G6PD; nie stosować u kobiet w ciąży | |||
| P. vivax (oporne na chlorochinę) | Nie ustalono optymalnego sposobu leczenia | Meflochina Chinidyna Fansidar Halofantryna |
Występowanie w Papui-Nowej Gwinei, Indonezji, Birmie, Tajlandii, Indiach oraz w Gujanie | |||
| P. ovale | Fosforan chlorochiny | Fosforan prymachiny | ||||
| P. malariae | Fosforan chlorochiny | |||||
| P. falciparum (wrażliwe na chlorochinę) | Fosforan chlorochiny Atowakwon + prokwanil |
Dotyczy Meksyku, Ameryki Środkowej, Wysp Karaibskich i części Środkowego Wschodu | ||||
| P. falciparum (oporne na chlorochinę) | Chinina + doksycyklina Chinina + klindamycyna Chinina + meflochina Chinina + halofantryna |
Chinidyna Artemizynina Artemeter Artesunian |
||||
| Profilaktyka malarii | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Gatunek zarodźca (szczep) | Lek (leki) z wyboru | Lek (leki) drugiego rzutu | Uwagi | |||
| P. vivax | Fosforan chlorochiny | Prymachina | Nie zaleca się stosowania prymachiny w rutynowej profilaktyce z powodu ryzyka hemolizy spowodowanej niedoborem G6DP | |||
| P. vivax (oporne na chlorochinę) | ||||||
| P. ovale | Fosforan chlorochiny | |||||
| P. malariae | Fosforan chlorochiny | |||||
| P. falciparum (wrażliwe na chlorochinę) | ||||||
| P. falciparum (oporne na chlorochinę) | Meflochina Doksycyklina |
Chlorochina + prokwanil Atowakwon + prokwanil |
Należy unikać stosowania meflochiny w ciąży | |||
Bibliografia
- Baird JK. Effectiveness of antimalarial drugs. „The New England Journal of Medicine”. 352. 15, s. 1565-77, 2005. PMID: 15829537.
- Rosenblatt JE. Antiparasitic agents. „Mayo Clin Proc”. 74. 11, s. 1161-75, 1999. PMID: 10560606.
