Lipoliza – enzymatyczny proces rozkładu hydrolitycznego triacylogliceroli (trójglicerydów) przebiegający z udziałem lipaz w tkance tłuszczowej prowadzący do powstania kwasów tłuszczowych i glicerolu, które uwolnione do krwiobiegu, wychwytywane są przez większość tkanek i estryfikowane do acylogliceroli lub utleniane jako główne źródło energetyczne do dwutlenku węgla i wody.
Proces ten wykorzystuje się w medycynie estetycznej podczas zabiegu lipolizy iniekcyjnej. Zabieg polega na wstrzykiwaniu w wybrane miejsca substancji, które powodują rozkład komórek tłuszczowych i przyśpieszają ich metabolizm. Celem zabiegu jest redukcja nadmiaru tkanki tłuszczowej i modelowanie sylwetki.
Przebieg lipolizy
Lipazy tkanki tłuszczowej są aktywowane przez traktowanie jej komórek hormonami – adrenaliną, noradrenaliną, glukagonem lub adrenokortykotropiną. W adypocytach te hormony za pośrednictwem receptorów 7TM aktywują cyklazę adenylową. Zwiększenie stężenia cyklicznego AMP stymuluje wówczas kinazę białkową A, która aktywuje lipazy przez fosforylację. W ten sposób hormony: adrenalina, noradrenalina, glukagon i adrenokortykotropina indukują lipolizę, natomiast insulina hamuje lipolizę. Uwolnione kwasy tłuszczowe nie są rozpuszczalne w osoczu krwi, w związku z czym wiążą się z albuminą, która służy jako ich przenośnik. W ten sposób wolne kwasy tłuszczowe stają się dostępnym źródłem energii dla innych tkanek. Lipoliza dominuje w warunkach zwiększonego zapotrzebowania na energię (wysiłek fizyczny, zimno) oraz w sytuacjach stresowych i w okresie głodu.
Przemiany powstałego glicerolu
Powstający w wyniku lipolizy glicerol jest wchłaniany w wątrobie, ulega fosforylacji i utlenieniu do fosfodihydroksyacetonu, a następnie izomeryzacji do aldehydu-3-fosfoglicerynowego. Produkt tej przemiany jest intermediatem w szlakach glikolizy i glukoneogenezy. Odpowiednie enzymy, znajdujące się w komórkach wątroby, przekształcają glicerol w pirogronian lub glukozę. Odwrotny proces może przebiegać poprzez redukcję fosfodihydroksyacetonu do 3-fosfoglicerolu. Jego hydroliza z udziałem odpowiedniej fosfatazy daje ponownie glicerol. W ten sposób glicerol i intermediaty glikolizy ulegają wzajemnym przekształceniom.
Lipoliza iniekcyjna w medycynie estetycznej
Mechanizm lipolizy wykorzystuje się w medycynie estetycznej w celu redukcji tkanki tuszowej i modelowania sylwetki. Wskazaniami do zabiegu jest nadmierne nagromadzenie tłuszczu w wybranych partiach ciała, m.in. na brzuchu, udach, pośladkach, a także podwójny podbródek i ginekomastia. W miejsca te podawane są zastrzyki z substancją (mieszaniną fosfatydylocholiny, deoksycholanu i np. L-karnityny lub krzemionki organicznej), która powoduje rozpuszczenie komórek tłuszczowych. W miejscu iniekcji powstaje kontrolowany stan zapalny, obrzęknięte komórki pękają, a uwolnione z nich tłuszcze z krwią przechodzą do wątroby, która je rozkłada i wydala z organizmu. Całość procedury zabiegowej trwa ok. 30 minut. Natomiast proces niszczenia tkanki tłuszczowej i wydalania jej z organizmu zajmuje kilka tygodni.
Wskazania
- podwójny podbródek
- zbyt szerokie uda, biodra, kolana
- byczy kark
- fałdy tłuszczu na brzuchu, plecach
- ginekomastia męska
- modelowanie sylwetki
- miejscowe otłuszczenia
Przeciwwskazania
- Dzieci, kobiety ciężarne i karmiące
- Cukrzyca z zaburzeniami naczyniowymi
- Choroby autoimmunologiczne (np. choroby tarczycy)
- Ciężkie schorzenia wątroby i nerek
- Ostre i przewlekłe infekcje
- Nadwrażliwość na kw. benzoesowy, soję, witaminę E, B
- Alergie
- Choroby krwi związane z nadmiernym krwawieniem i problemy z krzepliwością
- Przyjmowanie leków rozrzedzających krew
- Choroby nowotworowe
Działanie niepożądane
- Zasinienia skóry, obrzęk, zaczerwienienie w miejscu wprowadzenie preparatu (do 2 tygodni). Przeczulica skóry i świąd (do kilku dni)
- Ból o różnym nasileniu (przewlekły ból występuje rzadko i związany jest zazwyczaj z pociąganiem nerwów przez powstającą bliznę)
- Infekcja (jest bardzo rzadkim powikłaniem w okresie pooperacyjnym)
- Przebarwienia skóry (skóra w miejscu poddanym zabiegowi może wydawać się jaśniejsza lub ciemniejsza niż otaczająca skóra)
- Zaburzenia czucia na skórze (bardzo rzadko)
- Nierówności widoczne na powierzchni skóry (są związane zwykle z odczynem zapalnym występującym jako reakcja na podanie preparatu)
- Blizny (występują bardzo rzadko, mogą występować w miejscu nakłuć na powierzchni skóry)
- Zgrubienia w miejscu wprowadzenia preparatu (mogą utrzymywać się kilka tygodni i można im przeciwdziałać za pomocą masażu limfatycznego)
- Przejściowe zaburzenia w zakresie układu krążenia, wzrost potliwości, uczucia osłabienia (bardzo rzadko)
- Reakcje alergiczne na preparat fosfatydylocholiny (bardzo rzadko)
- Uszkodzenie głębiej położonych struktur (nerwy, naczynia krwionośne, mięśnie)
- Biegunka i zaburzenia cyklu miesiączkowego kobiet (ustępują zwykle po kilku dniach)
- Martwica skóry (bardzo rzadkie powikłanie związane z przemieszczeniem się preparatu w okolicę skóry)
- Infekcja (bardzo rzadko)
Bibliografia
- Metabolizm kwasów tłuszczowych. W: Lubert Stryer, Jeremy Berg, John Tymoczko: Biochemia. PWN, 2005.
- J. Dylewska-Grzelakowska: Zabiegi pielęgnacyjne ciała. Podręcznik do nauki zawodu. Technik usług kosmetycznych. Kwalifikacja A.62.1. WSiP, 2013..
Linki zewnętrzne
- Opis zabiegu lipolizy w dermatologii [dostęp 2015-07-09]
