Mgła – naturalny, widoczny aerozol składający się z drobnych kropelek wody lub kryształków lodu zawieszonych w powietrzu w pobliżu powierzchni Ziemi, które powoduje w przyziemnej warstwie powietrza zmniejszenie widzialności poniżej 1000 m. Gdy widzialność wynosi od 1000 do 2000 m mówi się potocznie, że jest mglisto. Gdy widzialność wynosi ponad 2000 m, zjawisko nazywa się zamgleniem.
Geneza
Mgła może występować zarówno przy temperaturze dodatniej, jak i ujemnej. Gdy temperatura jest dodatnia, mgła składa się z drobnych kropelek wody, w temperaturze poniżej 0 °C mgła może składać się z drobnych kropelek przechłodzonej wody lub kryształków lodu, ewentualnie z mieszaniny przechłodzonych kropelek wody i kryształów lodu.
1 m³ mgły zawiera od 0,05 g do 1 g wody. Przy silnej mgle (widzialność do 200 m) w 1 m³ jest 200-600 kropelek wody. Promień tychże kropelek wynosi od 0,1 do 50–60 μm. Kropelki mgły tworzą się najczęściej na jądrach kondensacyjnych produktów spalania 50%, kryształków soli 40% i cząsteczek ziemi 10%. W 80% jądra kondensacyjne mgły mają średnicę 1 μm.
Mgła różni się od chmur stratus tym, że jej podstawa styka się z powierzchnią ziemi, podczas gdy podstawa chmur jest ponad powierzchnią ziemi. Gdy kropelki mgły rosną, mgła może przekształcić się w drobny opad atmosferyczny typu mżawka. Woda zawarta we mgle może osiadać na różnych przedmiotach, tworząc osad atmosferyczny. Szczególnie groźnym zjawiskiem jest oblodzenie.
Podział mgieł
Ze względu na warunki powstawania
- Mgły radiacyjne (mgły z wypromieniowania)
- Mgły adwekcyjne (mgły napływowe)
- Mgły frontowe
- Pozostałe
- Mgła lodowa
- Składa się z kryształków lodu.
- Mgła orograficzna
- Powstaje przez ochłodzenie wilgotnego powietrza w wyniku jego uniesienia. Tworzą się w górach, gdy powietrze unosi się wzdłuż stoku.
- Mgła z wyparowania
- Powstają na skutek parowania z cieplejszej powierzchni wody lub wilgotnej powierzchni. Powietrze ogrzane od powierzchni wody i nasycone parą wodną unosi się, unosząc się ochładza się, a zawarta w nim para wodna ulega skropleniu. Do tworzenia się tego rodzaju mgieł potrzebny jest normalny profil temperatury powietrza w przyziemnej/przywodnej warstwie powietrza o stosunkowo dużym pionowym gradiencie temperatury (rzędu 2–4 °C/m).
- Mgła adwekcyjna
- Mgła tego rodzaju powstaje w wyniku:
- Napływu chłodnego powietrza nad znacznie cieplejszą wodę. Zjawisko to ma miejsce na krawędziach lodów arktycznych i jest nazywane „dymieniem” mórz arktycznych.
- Gdy deszcz wypada z wyższej warstwy cieplejszego powietrza i przechodzi przez chłodną warstwę zalegającą przy powierzchni ziemi. Parowanie ciepłych kropel powoduje powstanie mgły nazywanej deszczową. Mgła z wyparowania morza jest nazywana dymieniem morza.
Zanieczyszczona mgła to smog.
Symbole wykorzystywane do opisu mgły
| Symbol | Numer | Opis |
|---|---|---|
|
40 | mgła (mgła lodowa) w pewnej odległości od stacji |
|
47 | mgła (mgła lodowa), niebo niewidoczne, gęstnieje |
|
45 | mgła (mgła lodowa), niebo niewidoczne, bez zmian w ciągu ostatniej godziny |
|
43 | mgła (mgła lodowa), niebo niewidoczne, staje się rzadsza |
|
46 | mgła (mgła lodowa), niebo widoczne, gęstnieje |
|
44 | mgła (mgła lodowa), niebo widoczne, bez zmian w ciągu ostatniej godziny |
|
42 | mgła (mgła lodowa), niebo widoczne, staje się rzadsza |
|
28 | po mgle lub mgle lodowej |
|
12 | cienka warstwa mgły lub mgły lodowej na stacji, do 2 m na lądzie lub do 10 m na morzu – mniej lub bardziej ciągła |
|
11 | cienka warstwa mgły lub mgły lodowej na stacji, do 2 m na lądzie lub do 10 m na morzu – w płatach |
|
41 | mgła (mgła lodowa) w płatach |
|
48 | mgła osadzająca szadź, niebo widoczne |
|
49 | mgła osadzająca szadź, niebo niewidoczne |
Pozostałe symbole można znaleźć na stronie Mapa synoptyczna.
| Symbol | Opis |
|---|---|
|
2
|
... reper na 200 m już widoczny; |
|
1
|
... reper na 200 m jeszcze nie widoczny, zaś reper na 500 m już widoczny |
|
0
|
... reper na 500 m jeszcze nie widoczny, zaś reper na 1000 m już widoczny |
Wpływ mgły na przyrodę
Mgła powoduje zmniejszenie ilości promieniowania i wypromieniowywania energii oraz wpływa na zmniejszenie parowania.
Bibliografia
- Sverre Petterssen: Zarys meteorologii. Warszawa: PWN, 1964.