Muchomor wiosenny

Muchomor wiosenny

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	muchomorowate
Rodzaj	muchomor
Gatunek	muchomor wiosenny
Nazwa systematyczna
Amanita verna (Bull.) Lam. Encycl. Méth. Bot. 1: 113 (Paryż, 1783)

Niedojrzały owocnik Amanita verna

Hymenofor Amanita verna

Muchomor wiosenny (Amanita verna (Bull.) Lam.) – gatunek grzybów należący do rodziny muchomorowatych (Amanitaceae).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Amanita, Amanitaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1780 r. Bulliard nadając mu nazwę Agaricus bulbosus f. vernus. W 1783 r. podniósł go do rangi gatunku jako Agaricus vernus. W tym samym roku Lamarck przeniósł go do rodzaju Amanita, nadając mu obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę.

Synonimy naukowe:

W niektórych publikacjach klasyfikowany jest jako jego odmiana wiosenna: Amanita phalloides var. verna, jednak według Index Fungorum obecnie w obrębie taksonu Amanita phalloides nie wyróżnia się żadnego podgatunku ani odmiany.

Morfologia

Kapelusz

Średnicy ok. 5–10 cm. Barwy białej lub kremowej, o powierzchni gładkiej lub lekko włókienkowatej, na której sporadycznie można spotkać pozostałości osłony. Pokrój kapelusza jest początkowo owalny lub półkolisty, u dojrzałych owocników wypukły lub płaski. Krawędź kapelusza jest gładka i zaostrzona.

Hymenofor

Blaszkowaty, barwy białej. Blaszki szeroko rozstawione, nieprzylegające do trzonu, o ostrzach gładkich lub kłaczkowatych.

Trzon

Długości ok. 7–10 (do 12) cm, średnicy ok. 1–1,5 cm. Barwy białawej do zielonawej, często z zygzakowatym wzorem i kłaczkowatą powierzchnią. Kształt trzonu jest prawie cylindryczny, nieco zwężający się ku górze. Na trzonie znajduje się biały pierścień, zwieszony, bruzdowany i często rozerwany, powyżej którego trzon jest gładki. Podstawa trzonu jest bulwiasta, u jej podstawy znajdują się szczątki osłony (tzw. pochwa), u starszych owocników żółtawe.

Miąższ

Barwy białej. Zapach miąższu jest słodkawy, a smak orzechowy. Nie przebarwia się poddany działaniu roztworu wodorotlenku potasu (u odmiany Amanita verna var. decipiens, występującej w południowej Europie, przebarwia się pomarańczowożółto).

Wysyp zarodników

Biały, amyloidalny. Zarodniki okrągławego kształtu, o rozmiarach 8–10×7–9 μm, barwy białej.

Występowanie i siedlisko

Występuje na półkuli północnej, jego stanowiska opisano w Ameryce Północnej, Europie i Japonii. W Polsce gatunek ten nie występuje. Opisywano go w niektórych atlasach grzybów jako muchomor wiosenny, w rzeczywistości błędnie brano za odrębny gatunek okazy muchomora jadowitego (Amanita virosa), lub biało ubarwione okazy muchomora zielonawego (sromotnikowego) (Amanita phalloides).

Rozwija się w lasach liściastych i parkach, szczególnie pod dębami. W środkowej Europie owocuje od czerwca do sierpnia, w południowej od maja.

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy. Grzyb trujący dla człowieka. Zawiera, podobnie jak muchomor sromotnikowy (Amanita phalloides), amanitotoksyny i fallotoksyny uszkadzające wątrobę. Notowane były śmiertelne zatrucia tym gatunkiem.

Gatunki podobne

• pieczarki (Agaricus sp.), których podobne są niedojrzałe owocniki z białym hymenoforem
• muchomor cytrynowy (Amanita citrina)
• Amanita gilbertii
• Amanita ovoidea
• muchomor jadowity (Amanita virosa), o mniej stożkowatym kapeluszu, owocujący wiosną