Nowotwór zarodkowy, inaczej germinalny (ang. germ cell tumor, GCT) – nowotwór wywodzący się z komórek germinalnych. Nowotwory germinalne występują wewnątrz lub na zewnątrz gonad (jajniki i jądra). Mogą być wadami wrodzonymi wynikającymi z nieprawidłowości w czasie rozwoju embrionalnego.
Klasyfikacja
Nowotwory germinalne klasyfikuje się w zależności od ich utkania histologicznego, bez względu na lokalizację w ciele.
| Nowotwór | ICD-O | Szczyt zachorowań (wiek) | Łagodny lub złośliwy | Histologia | Marker nowotworu |
|---|---|---|---|---|---|
| Rozrodczak (łac. germinoma; w tym dysgerminoma i nasieniak (łac. seminoma) | 9060/3 | 40-50 | Złośliwy | Osłonki zbudowane z jednorodnych wielobocznych komórek z jasną cytoplazmą i limfocytami w podścielisku | 10% z podwyższonym poziomem hCG |
| Rak zarodkowy (łac. carcinoma embryonale) | 9070/3 | 20-30 | Złośliwy | Słabo zróżnicowany, zawierający pleomorficzne komórki w sznurach, tworzące osłonki lub brodawkowate struktury | Czyste nowotwory nie wydzielają hCG i AFP |
| Guz pęcherzyka żółtkowego (ang. yolk sac tumor, EST, YST) | 9071/3 | 3 | Złośliwy | Słabo zróżnicowane, przypominające nabłonek, sześcienne lub walcowate komórki | 100% wydziela AFP |
| Rak kosmówki (łac. choriocarcinoma) | 9100/3 | 20-30 | Złośliwy | Cytotrofoblast i syncytiotrofoblast bez powstawania kosmków | 100% wydziela hCG |
| Potworniak (łac. teratoma; w tym dojrzały potworniak, torbiel dermoidalna, niedojrzały potworniak i potworniak z transformacją złośliwą) | 9080/0-9080/3 | 0-3, 15-30 | Dojrzały potworniak i torbiel dermoidalna są zazwyczaj łagodne (lecz wymagana jest obserwacja); inne najczęściej złośliwe | Bardzo zmienna, „prawidłowe” tkanki często obecne | Czyste nowotwory nie wydzielają hCG i AFP |
| Wielozarodkowiak (łac. polyembryoma) | 9072/3 | 15-25 | Bardzo złośliwy (często w zespole Klinefeltera) | Guz składa się z tzw. ciałek embrionalnych, które na obraz płytki zarodkowej zajmuje carcinoma embryonale o wpuklającym się do jego wnętrza pęcherzyku zbudowanego z guza pęcherzyka żółtkowego. Ciałka te leżą w przypominającej pozazarodkową mezenchymę tkance łącznej luźnej. | hCG i AFP |
| Rozrodczak zarodkowy (łac. gonadoblastoma) | 9073/1 | 0-20 | Potencjalnie złośliwy. Może się w nim rozwinąć dysgerminoma lub rzadziej inny złośliwy guz germinalny. | Guz złożony z dużych komórek germinalnych przypominających dysgerminoma, małych komórek pochodzących z komórek płciowych oraz z podścieliska (przypominającego komórki Sertolego i komórki warstwy ziarnistej). | |
| Mieszany | 15-30 | Złośliwy | Zależy od obecnych składowych nowotworu | Zależy od obecnych składowych nowotworu |
Nowotwory germinalne dzieli się na dwa główne typy:
- germinalne lub inaczej nasieniakowe (GGCT, SGCT), do których należy rozrodczak, dysgerminoma i nasieniak;
- niegerminalne lub inaczej nienasieniakowe (NGGCT, NSGCT), do których należą wszystkie inne typy nowotworów germinalnych, postacie czyste i mieszane.
