Opieka perinatalna – wielodyscyplinarne działanie, którego celem jest zapewnienie opieki medycznej wraz z promocją zdrowia i postępowaniem leczniczym w okresie przedkoncepcyjnym, podczas ciąży, porodu i połogu poprzez wczesne rozpoznawanie zagrożeń dla matki i/lub dla płodu. Sprawowana jest głównie przez lekarzy specjalistów perinatologów i neonatologów oraz wykwalifikowane położne.
Obejmuje:
- planowanie rodziny
- opiekę prekoncepcyjną (sprzyjającą zajściu w ciążę)
- opiekę przedporodową
- opiekę śródporodową
- opiekę poporodową
- opiekę nad noworodkami i niemowlętami do pierwszego roku życia
Cele opieki perinatalnej
Do ogólnych celów opieki perinatalnej należą:
- obniżenie umieralności okołoporodowej kobiet
- obniżenie wskaźnika umieralności niemowląt do wartości poniżej 10/1000 żywych urodzeń
- zmniejszenie wskaźnika wcześniactwa
- zapewnienie pacjentom równego dostępu do opieki medycznej
Cele szczegółowe:
- edukacja w okresie przedkoncepcyjnym, ciąży oraz połogu
- badania skriningowe
- ocena czynników ryzyka wystąpienia powikłań
Opieka perinatalna w Polsce
Ogólnopolski Program Poprawy Opieki Perinatalnej
Powstał w 1993 roku w zakresie Programu Polityki Zdrowotnej Ministerstwa Zdrowia i Polityki Społecznej. Jego głównym celem było „Zapobieganie występowaniu i skutkom wcześniactwa oraz małej masie urodzeniowej ciała”. Poprawa opieki zachodziła sukcesywnie. Do programu dołączały się ośrodki akademickie, w których tworzono ośrodki trzeciego poziomu opieki perinatalnej oraz intensywnego nadzoru neonatologicznego.
System trójstopniowej opieki perinatalnej
W Polsce został wprowadzony w 1995 roku decyzją Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej.
Poziomy zapewniające stacjonarną opiekę perinatalną:
- I poziom opieki perinatalnej – poziom opieki perinatalnej zapewniający opiekę perinatalną nad fizjologicznie przebiegającą ciążą, porodem i połogiem oraz zdrowym noworodkiem, a także krótkotrwałą opiekę nad niespodziewanie występującą patologią ciąży. Realizują ją np. szpitale powiatowe.
- II poziom opieki perinatalnej – poziom opieki perinatalnej zapewniający opiekę nad patologią ciąży średniego stopnia. Realizują ją np. szpitale wojewódzkie.
- III poziom opieki perinatalnej – poziom opieki perinatalnej zapewniający opiekę nad najcięższą patologią ciąży. Realizują ją m.in. specjalistyczne kliniki, szpitale akademickie.
