Panitumumab

Panitumumab (INN: Panitumumab, ABX-EGF, Vectibix ATC L01X C08) — ludzkie przeciwciało monoklonalne IgG2, wytwarzane z użyciem linii komórkowej ssaków za pomocą techniki rekombinacji DNA. Stosowany w monoterapii raka jelita grubego z przerzutami wykazującego ekspresję receptora nabłonkowego czynnika wzrostu (EGFR, ang. Epidermal Growth Factor Receptor) i genu KRAS bez mutacji (typ dziki), po niepowodzeniu leczenia schematami chemioterapii zawierającymi fluoropirymidynę, oksaliplatynę i irynotekan.

Mechanizm działania

Panitumumab jest rekombinowanym w pełni ludzkim przeciwciałem monoklonalnym IgG2, wykazującym duże powinowactwo i specyficzność wobec ludzkiego EGFR. EGFR to glikoproteina transbłonowa należąca do podgrupy receptorowych kinaz tyrozynowych typu 1 obejmujących EGFR (HER1/c-ErbB-1), HER2, HER3 i HER4. EGFR stymuluje wzrost komórek normalnej tkanki nabłonkowej, w tym skóry i mieszków włosowych, i podlega ekspresji na wielu komórkach nowotworowych. Panitumumab wiąże się z domeną wiążącą ligand EGFR i hamuje autofosforylację receptora wywoływaną przez wszystkie znane ligandy EGFR. Wiązanie panitumumabu do EGFR prowadzi do internalizacji receptora, zahamowania wzrostu komórek, indukcji apoptozy oraz zmniejszonej produkcji interleukiny 8 i czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego. Gen KRAS (ang. Kirsten rat sarkoma 2 viral oncogene homolog) koduje małe białko wiążące GTP zaangażowane w przetwarzanie sygnału. Różnorodność bodźców, w tym bodźce z EGFR aktywują KRAS, który z w następstwie pobudza inne białka wewnątrzkoórkowe, które przyczyniają się do proliferacji komórki, jej przeżycia i angiogenezy. Aktywne mutacje genu KRAS występują często w różnych ludzkich nowotworach i zaangażowane są zarówno w onkogenezę, jak i w progresję raka.

Częste działania niepożądane

U prawie wszystkich pacjentów (około 90%) leczonych panitumumabem występują reakcje skórne, będące farmakologicznym efektem działania inhibitorów receptora nabłonkowego czynnika wzrostu.

Warunkowe dopuszczenie do obrotu

Lek ten został dopuszczony do obrotu zgodnie z procedurą dopuszczenia warunkowego. Oznacza to, że oczekiwane są dalsze dane na temat tego produktu, w szczególności dane potwierdzające działanie u pacjentów bez mutacji genu KRAS, które obecnie jest wykazane na podstawie analizy retrospektywnej. Oczekiwane są także dalsze dane dotyczące wpływu panitumumabu w połączeniu z chemioterapią na przeżycie wolne od progresji u chorych bez mutacji genu KRAS. Badania oceniające ten wpływ trwają obecnie. Europejska Agencja Leków (EMA) i FDA dokona każdego roku przeglądu nowych informacji o produkcie i, w razie konieczności, nastąpi aktualizacja Charakterystyki Produktu Leczniczego.

Bibliografia

• AL. Nelson, E. Dhimolea, JM. Reichert. Development trends for human monoclonal antibody therapeutics.. „Nat Rev Drug Discov”. 9 (10), s. 767-74, Oct 2010. DOI: 10.1038/nrd3229. PMID: 20811384. 
• B. Markman, J. Capdevila, E. Elez, J. Tabernero. New trends in epidermal growth factor receptor-directed monoclonal antibodies.. „Immunotherapy”. 1 (6), s. 965-82, Nov 2009. DOI: 10.2217/imt.09.66. PMID: 20635913. 
• GM. Keating. Spotlight on panitumumab in metastatic colorectal cancer.. „BioDrugs”. 24 (4), s. 275-8, Aug 2010. DOI: 10.2165/11205460-000000000-00000. PMID: 20623992. 
• H. Komatsu. [Antibody therapy in cancer]. „Nippon Rinsho”. 68 (6), s. 1085-93, Jun 2010. PMID: 20535960.