Pasta do zębów – substancja, która rozprowadzana przy pomocy szczoteczki do zębów służy do utrzymywania czystości zębów i jamy ustnej. Jest jednym z najczęściej występujących produktów w domach.
Działa poprzez usuwanie z powierzchni zębów i dziąseł zanieczyszczeń i nalotów o zróżnicowanym składzie chemicznym, głównie płytki nazębnej. Stanowi długotrwałą ochronę przeciwpróchniczą. Zapewnia estetyczny i ładny wygląd zębów oraz świeży oddech. Zapobiega chorobom przyzębia.
Skład pasty do zębów
- środki abrazyjne (ścierne, polerujące):
- np. krzemionka koloidalna
- środki żelujące (zagęstniki) – decydują o konsystencji
- środki pieniące (mydła, detergenty); przykładowe detergenty:
- substancje smakowo-zapachowe, np. mentol
- substancje przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze
- substancje biologicznie czynne (przeciwpróchnicze), działające na:
- tkanki twarde zęba – szczególnie na nadwrażliwość zębów
- związki fluoru (zamyka kanaliki zębiny), hydroksyapatyty, cytrynian sodu, chlorek potasu
- dziąsła i śluzówkę
- płytkę i kamień nazębny
- pirofosforan sodowy – zapobiega mineralizacji płytki nazębnej
- oktapinol – zmniejsza odkładanie płytki nazębnej
- glukuronian chlorheksydyny, triklosan – niszczą drobnoustroje
- sanguinaryna
- tkanki twarde zęba – szczególnie na nadwrażliwość zębów
Fluor występuje w postaci następujących związków:
Jedynie aminofluorki są związkami organicznymi, pozostałe są nieorganiczne. Stare pasty zawierały tlenek magnezowy jako środek neutralizujący szkodliwe kwasy.
Zawarte w pastach związki fluoru działają przeciwpróchniczo, hamując rozwój enzymów wydzielanych przez bakterie przy zamianie węglowodanów na kwasy i zwiększając tym samym odporność szkliwa na działanie kwasów w jamie ustnej. Dodatkową cechą tych związków jest pogarszanie zdolności adhezyjnych powierzchni zęba w stosunku do bakterii (utrudnianie kolonizacji powierzchni zęba przez bakterie) ,tym samym zmniejsza się ryzyko powstania próchnicy. Prewencja próchnicy wynosi: 1 mg F/l. Związki fluoru hamują demineralizację szkliwa, a nawet umożliwiają jego remineralizację.
Tubki
Pierwsza pasta do zębów w tubce została sprzedana w roku 1896 przez firmę „Colgate & Company”. W masowej sprzedaży dotychczasowe słoiki, w których sprzedawane były pasty, zostały zastąpione tubkami przez „Colgate & Company” w roku 1908.
Niektóre pasty do zębów po wyciśnięciu z tubki zawierają więcej niż jeden kolor. Początkowo był to chwyt reklamowy stosowany przez producentów, jednak takie rozwiązanie ma również swoje zalety, ponieważ można wówczas użyć w paście większą ilość czynnych składników, których nie dałoby się umieścić razem z uwagi na możliwość reakcji chemicznej pomiędzy nimi. W takim przypadku tubka pasty do zębów jest odpowiednio skonstruowana tak, że jej wnętrze posiada pojemniki oddzielone od siebie. Mieszanie pasty następuje dopiero przy jej wyciskaniu.