Reprezentant Chińskiego Tajpej Chang Ming-huang podczas konkursu pchnięcia kulą rozegranego w ramach XII Halowych Mistrzostw Świata w Lekkoatletyce w Walencji (2008)
Pchnięcie kulą (lub rzut kulą) – konkurencja lekkoatletyczna, polegająca na wypchnięciu kuli jednorącz z koła o średnicy 2,135 m. Kobiety pchają kulą o masie 4 kg (juniorki młodsze 3 kg), mężczyźni – 7,26 kg, młodzicy 5 kg, juniorzy młodsi (16-17 lat) – 5 kg, juniorzy starsi (18-19 lat) – 6 kg. Kula przed wypchnięciem musi mieć kontakt z szyją zawodnika. Po wykonaniu pchnięcia zawodnik musi opuścić koło jego tylną częścią, w przeciwnym wypadku pchnięcie nie zostanie uznane. Ponadto kula musi paść w obszar wycinka koła o kącie 34,92 stopni.
Stosowane są dwie podstawowe techniki pchnięcia kulą:
- z doskoku – zawodnik ustawia się tyłem do kierunku pchnięcia i wykonuje „doślizg” do progu, skręt biodra i wypchnięcie kuli,
- obrotowa – zawodnik wykonuje obrót (podobny do tego w rzucie dyskiem) zakończony wypchnięciem kuli.
Odległość mierzy się wzdłuż linii przechodzącej przez środek koła i ślad kuli, od wewnętrznej krawędzi progu do najbliższej krawędzi śladu.
Pchnięcie kulą jest w programie olimpijskim od pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich w 1896.
Rekordziści
mężczyźni
| wynik | zawodnik | państwo | data | miejsce | |
|---|---|---|---|---|---|
| Rekord świata | 23,37 m | Ryan Crouser |
 Stany Zjednoczone
|
18 czerwca 2021 | Eugene |
| Rekord Europy | 23,06 m | Ulf Timmermann |
 NRD
|
22 maja 1988 | Chania |
| Rekord Polski | 22,32 m | Michał Haratyk |
 Polska
|
28 lipca 2019 | Warszawa |
| 2 sierpnia 2019 | Cetniewo |
kobiety
| wynik | zawodniczka | państwo | data | miejsce | |
|---|---|---|---|---|---|
| Rekord świata | 22,63 m | Natalja Lisowska |
 ZSRR
|
7 czerwca 1987 | Moskwa |
| Rekord Europy | 22,63 m | Natalja Lisowska |
ZSRR
|
7 czerwca 1987 | Moskwa |
| Rekord Polski | 19,58 m | Ludwika Chewińska |
Polska
|
26 czerwca 1976 | Bydgoszcz |
Najlepsi zawodnicy wszech czasów
mężczyźni
Poniższa tabela przedstawia listę 10 najlepszych kulomiotów w historii tej konkurencji (stan na 2 kwietnia 2023).
| lp. | wynik | zawodnik | państwo | data | miejsce |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | 23,37 m | Ryan Crouser |
Stany Zjednoczone
|
18 czerwca 2021 | Eugene |
| 2. | 23,23 m | Joe Kovacs |
Stany Zjednoczone
|
7 września 2022 | Zurych |
| 3. | 23,12 m | Randy Barnes |
Stany Zjednoczone
|
20 maja 1990 | Westwood |
| 4. | 23,06 m | Ulf Timmermann |
NRD
|
22 maja 1988 | Chania |
| 5. | 22,91 m | Alessandro Andrei |
 Włochy
|
12 sierpnia 1987 | Viareggio |
| 6. | 22,90 m | Tomas Walsh |
 Nowa Zelandia
|
5 października 2019 | Doha |
| 7. | 22,86 m | Brian Oldfield |
Stany Zjednoczone
|
10 maja 1975 | El Paso |
| 8. | 22,75 m | Werner Günthör |
 Szwajcaria
|
23 sierpnia 1988 | Berno |
| 9. | 22,67 m | Kevin Toth |
Stany Zjednoczone
|
19 kwietnia 2003 | Lawrence |
| 10. | 22,64 m | Udo Beyer |
NRD
|
20 sierpnia 1986 | Berlin |
- zobacz więcej na stronach World Athletics (ang.)
kobiety
Poniższa tabela przedstawia listę 10 najlepszych kulomiotek w historii tej konkurencji (stan na 10 sierpnia 2021).
| lp. | wynik | zawodniczka | państwo | data | miejsce |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | 22,63 m | Natalja Lisowska |
ZSRR
|
7 czerwca 1987 | Moskwa |
| 2. | 22,45 m | Ilona Slupianek |
NRD
|
11 maja 1980 | Poczdam |
| 3. | 22,32 m | Helena Fibingerová |
 Czechosłowacja
|
20 sierpnia 1977 | Nitra |
| 4. | 22,19 m | Claudia Losch |
 RFN
|
23 sierpnia 1987 | Hainfeld |
| 5. | 21,89 m | Iwanka Christowa |
 Bułgaria
|
4 lipca 1976 | Belmeken |
| 6. | 21,86 m | Marianne Adam |
NRD
|
23 czerwca 1979 | Lipsk |
| 7. | 21,76 m | Li Meisu |
 Chiny
|
23 kwietnia 1988 | Shijiazhuang |
| 8. | 21,73 m | Natalja Achrimienko |
ZSRR
|
21 maja 1988 | Leselidze |
| 9. | 21,69 m | Wita Pawłysz |
 Ukraina
|
20 sierpnia 1998 | Budapeszt |
| 10. | 21,66 m | Sui Xinmei |
Chiny
|
9 czerwca 1990 | Pekin |
- zobacz więcej na stronach IAAF (ang.)
Rekordziści w hali
mężczyźni
| wynik | zawodnik | państwo | data | miejsce | |
|---|---|---|---|---|---|
| Rekord świata | 22,82 m | Ryan Crouser |
Stany Zjednoczone
|
24 stycznia 2021 | Fayetteville |
| Rekord Europy | 22,55 m | Ulf Timmermann |
NRD
|
11 lutego 1989 | Senftenberg |
| Rekord Polski | 22,00 m | Konrad Bukowiecki |
Polska
|
15 lutego 2018 | Toruń |
kobiety
| wynik | zawodniczka | państwo | data | miejsce | |
|---|---|---|---|---|---|
| Rekord świata | 22,50 m | Helena Fibingerová |
Czechosłowacja
|
19 lutego 1977 | Jablonec nad Nysą |
| Rekord Europy | 22,50 m | Helena Fibingerová |
Czechosłowacja
|
19 lutego 1977 | Jablonec nad Nysą |
| Rekord Polski | 19,26 m | Krystyna Zabawska |
Polska
|
21 lutego 1999 | Spała |
Najlepsi zawodnicy wszech czasów w hali
mężczyźni
Poniższa tabela przedstawia listę 10 najlepszych kulomiotów w hali w historii tej konkurencji (stan na dzień 2 kwietnia 2023 roku).
| wynik | zawodnik | państwo | data | miejsce | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | 22,82 m | Ryan Crouser |
Stany Zjednoczone
|
24 stycznia 2021 | Fayetteville |
| 2. | 22,66 m | Randy Barnes |
Stany Zjednoczone
|
20 stycznia 1989 | Los Angeles |
| 3. | 22,55 m | Ulf Timmermann |
NRD
|
11 lutego 1989 | Senftenberg |
| 4. | 22,53 m | Darlan Romani |
 Brazylia
|
19 marca 2022 | Belgrad |
| 5. | 22,40 m | Adam Nelson |
Stany Zjednoczone
|
15 lutego 2008 | Fayetteville |
| 6. | 22,31 m | Tomas Walsh |
Nowa Zelandia
|
3 marca 2018 19 marca 2022 |
Birmingham Belgrad |
| 7. | 22,26 m | Werner Günthör |
Szwajcaria
|
8 lutego 1987 | Magglingen |
| 8. | 22,23 m | Ryan Whiting |
Stany Zjednoczone
|
23 lutego 2014 | Albuquerque |
| 9. | 22,18 m | Christian Cantwell |
Stany Zjednoczone
|
22 lutego 2008 | Warrensburg |
| 10. | 22,17 m | Tomáš Staněk |
Czechy
|
6 lutego 2018 | Düsseldorf |
- zobacz więcej na stronach World Athletics (ang.)
kobiety
Poniższa tabela przedstawia listę 10 najlepszych kulomiotek w hali w historii tej konkurencji (stan na 10 sierpnia 2021).
| wynik | zawodniczka | państwo | data | miejsce | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | 22,50 m | Helena Fibingerová |
Czechosłowacja
|
19 lutego 1977 | Jablonec nad Nysą |
| 2. | 22,14 m | Natalja Lisowska |
ZSRR
|
7 lutego 1987 | Penza |
| 3. | 21,60 m | Walentyna Fedjuszyna |
ZSRR
|
28 grudnia 1991 | Symferopol |
| 4. | 21,59 m | Ilona Slupianek |
NRD
|
24 stycznia 1979 | Berlin |
| 5. | 21,46 m | Claudia Losch |
RFN
|
4 lutego 1986 | Zweibrücken |
| 6. | 21,26 m | Ines Müller |
NRD
|
24 lutego 1985 | Berlin |
| Natalja Achrimienko |
ZSRR
|
24 stycznia 1987 | Leningrad | ||
| 8. | 21,23 m | Margitta Pufe |
NRD
|
26 lutego 1978 | Senftenberg |
| 9. | 21,15 m | Irina Korżanienko |
 Rosja
|
18 lutego 1999 | Moskwa |
| 10. | 21,10 m | Sui Xinmei |
Chiny
|
3 marca 1990 | Pekin |
- zobacz więcej na stronach IAAF (ang.)
Polscy kulomioci
mężczyźni
- Józef Baran-Bilewski
- Zygmunt Heljasz – rekordzista świata: 16,05 m w 1932,
- Mieczysław Łomowski
- Tadeusz Krzyżanowski
- Józef Auksztulewicz
- Alfred Sosgórnik
- Eugeniusz Kwiatkowski
- Władysław Komar – mistrz olimpijski z Monachium (1972)
- Edmund Antczak
- Mieczysław Bręczewski
- Mieczysław Kropelnicki
- Janusz Gassowski
- Edward Sarul – mistrz świata (Helsinki (1983))
- Helmut Krieger
- Eugeniusz Bałło
- Piotr Perżyło
- Leszek Śliwa
- Tomasz Majewski – dwukrotny mistrz olimpijski z Pekinu (2008) oraz Londynu (2012),
- Jakub Giża
- Krzysztof Krzywosz
- Mateusz Mikos
- Krzysztof Brzozowski
- Jakub Szyszkowski
- Konrad Bukowiecki
- Michał Haratyk aktualny rekordzista Polski (22,32 m)
- Szymon Mazur
- Leszek Gajdziński
kobiety
- Halina Konopacka
- Sonia Lewin
- Genowefa Cejzik
- Wanda Jasieńska
- Wanda Flakowicz
- Magdalena Breguła
- Ludwika Chewińska
- Beata Habrzyk
- Małgorzata Wolska
- Krystyna Zabawska
- Katarzyna Żakowicz
- Magdalena Sobieszek
Polscy medaliści wielkich imprez
| złote medale |
|---|
- Władysław Komar - Igrzyska Olimpijskie, Monachium 1972
- Edward Sarul - Mistrzostwa Świata, Helsinki 1983
- Michał Hodun - Mistrzostwa Europy Juniorów, Grosseto 2001
- Krystyna Zabawska - Igrzyska Frankofońskie, Ottawa 2001
- Jakub Giża - Gimnazjada, Caen 2002
- Tomasz Majewski - Uniwersjada, Izmir 2005
- Jakub Giża - Młodzieżowe Mistrzostwa Europy, Debreczyn 2007
- Tomasz Majewski - Igrzyska Olimpijskie, Pekin 2008
- Tomasz Majewski - Halowe Mistrzostwa Europy, Turyn 2009
- Tomasz Majewski - Mistrzostwa Europy w Lekkoatletyce, Barcelona 2010
- Tomasz Majewski - Igrzyska Olimpijskie, Londyn 2012
- Konrad Bukowiecki - Olimpijski Festiwal Młodzieży Europy, Utrecht 2013
- Jakub Szyszkowski - Młodzieżowe Mistrzostwa Europy, Tampere 2013
- Jakub Szyszkowski - Mistrzostwa Europy Wojskowych, Warendorf 2013
- Konrad Bukowiecki - Mistrzostwa Świata Juniorów, Eugene 2014
- Konrad Bukowiecki - Igrzyska Olimpijskie Młodzieży, Nankin 2014
- Konrad Bukowiecki - Mistrzostwa Europy Juniorów, Eskilstuna 2015
- Konrad Bukowiecki - Mistrzostwa Świata Juniorów, Bydgoszcz 2016
- Konrad Bukowiecki - Halowe Mistrzostwa Europy, Belgrad 2017
- Konrad Bukowiecki - Młodzieżowe Mistrzostwa Europy, Bydgoszcz 2017
| srebrne medale |
|---|
- Witold Gerutto - Akademickie Mistrzostwa Świata, Monte Carlo 1939
- Anna Cieślewicz - Światowe Igrzyska Studentów UIE, Praga 1947
- Edmund Piątkowski - Światowe Igrzyska Studentów UIE, Helsinki 1962
- Jarosław Grabowski - Europejskie Igrzyska Juniorów, Warszawa 1964
- Władysław Komar - Europejskie Igrzyska Halowe, Madryt 1968
- Władysław Komar - Halowe Mistrzostwa Europy, Grenoble 1972
- Ludwika Chewińska - Halowe Mistrzostwa Europy, Rotterdam 1973
- Władysław Komar - Halowe Mistrzostwa Europy, Mediolan 1978
- Andrzej Krawczyk - Olimpijskie Dni Młodzieży Europy, Valkenswaard 1993
- Krystyna Zabawska - Halowe Mistrzostwa Świata, Maebashi 1999
- Tomasz Chrzanowski - Mistrzostwa Europy Juniorów, Ryga 1999
- Magdalena Sobieszek - Mistrzostwa Świata Juniorów Młodszych, Sherbrooke 2003
- Jakub Giża - Mistrzostwa Świata Juniorów, Grosseto 2004
- Krystyna Zabawska - Halowe Mistrzostwa Europy, Madryt 2005
- Krzysztof Brzozowski - Mistrzostwa świata juniorów młodszych, Bressanone 2009
- Tomasz Majewski - Mistrzostwa Świata w Lekkoatletyce, Berlin 2009
- Szymon Mazur - Mistrzostwa świata juniorów młodszych, Cali 2015
- Michał Haratyk - Mistrzostwa Europy, Amsterdam 2016
| brązowe medale |
|---|
- Halina Konopacka - Światowe Igrzyska Kobiet, Göteborg 1926
- Wanda Flakowicz - Mistrzostwa Europy, Wiedeń 1938
- Edward Adamczyk - Światowe Igrzyska Studentów UIE, Praga 1947
- Alfred Sosgórnik - Mistrzostwa Europy, Belgrad 1962
- Władysław Komar - Mistrzostwa Europy, Budapeszt 1966
- Władysław Komar - Europejskie Igrzyska Halowe, Praga 1967
- Władysław Komar - Mistrzostwa Europy, Helsinki 1971
- Leszek Gajdziński - Uniwersjada, Moskwa 1973
- Mieczysław Bręczewski - Mistrzostwa Europy Juniorów, Duisburg 1973
- Władysław Komar - Halowe Mistrzostwa Europy, San Sebastián 1977
- Tomasz Chrzanowski - Mistrzostwa Świata Juniorów, Santiago de Chile 2000
- Katarzyna Żakowicz - Uniwersjada, Pekin 2001
- Leszek Śliwa - Młodzieżowe Mistrzostwa Europy, Amsterdam 2001
- Krystyna Zabawska - Igrzyska Dobrej Woli, Brisbane 2001
- Leszek Śliwa - Światowe Igrzyska Wojskowych, Katania 2003
- Magdalena Sobieszek - Europejski Festiwal Młodzieży, Paryż 2003
- Magdalena Sobieszek - Mistrzostwa Europy Juniorów, Kowno 2005
- Magdalena Sobieszek - Uniwersjada, Bangkok 2007
- Tomasz Majewski - Halowe Mistrzostwa Świata, Walencja 2008
- Krzysztof Krzywosz - Uniwersjada, Belgrad 2009
- Mateusz Mikos - Młodzieżowe Mistrzostwa Europy, Kowno 2009
- Tomasz Majewski - Mistrzostwa Europy, Zurych 2014
Polscy finaliści olimpijscy (1-8)
mężczyźni
- 1. Władysław Komar 21,18 1972
- 1. Tomasz Majewski 21,51 2008
- 1. Tomasz Majewski 21,89 2012
- 4. Mieczysław Łomowski 15,43 1948
- 6. Alfred Sosgórnik 17,57 1960
- 6. Władysław Komar 19,28 1968
- 6. Tomasz Majewski 20,72 2016
kobiety
- 5. Krystyna Zabawska 19,18 2000
- 6. Krystyna Zabawska 18,64 2004
Polscy finaliści mistrzostw świata (1-8)
mężczyźni
- 1. Edward Sarul 21,39 1983
- 2. Tomasz Majewski 21,91 2009
- 5. Tomasz Majewski 20,87 2007
- 6. Tomasz Majewski 20,98 2013
- 6. Tomasz Majewski 20,82 2015
- 6. Konrad Bukowiecki 21,46 2019
kobiety
- 6. Krystyna Zabawska 18,62 2003
- 8. Krystyna Zabawska 17,83 1997
- 8. Krystyna Zabawska 18,12 1999