Postać leku, postać farmaceutyczna, forma aplikacyjna – postać, w jakiej wytwarza się lek. Substancji czynnej nie podaje się per se (jako takiej). W procesie produkcji leków substancje lecznicze miesza się z odpowiednimi substancjami pomocniczymi i mieszaninom tym nadaje się wymaganą dla danego leku formę.
Postacie leków według właściwości fizykochemicznych
Postacie stałe
Postacie półstałe
Postacie płynne
Postacie leków według drogi podania
Leki doustne
- proszek:
- doustny
- musujący
- do sporządzenia syropu
- do sporządzenia roztworu
- do sporządzenia zawiesiny doustnej
- i rozpuszczalnik do sporządzenia roztworu doustnego
- i rozpuszczalnik do sporządzenia zawiesiny doustnej
- tabletka:
-
kapsułka:
- dojelitowa elastyczna lub twarda
- elastyczna (inaczej miękka)
- o przedłużonym uwalnianiu elastyczna lub twarda
- o zmodyfikowanym uwalnianiu elastyczna lub twarda
- skrobiowa
- twarda
-
granulat:
- do sporządzenia roztworu doustnego
- do sporządzenia zawiesiny doustnej
- do sporządzenia syropu
- dojelitowy
- musujący
- o przedłużonym uwalnianiu
- o zmodyfikowanym uwalnianiu
- ziołowy
- roztwór doustny
- płyn doustny
- syrop
- zawiesina doustna
- emulsja doustna
- krople doustne (emulsja, roztwór lub zawiesina)
- pasta doustna
- pastylka
- pigułka
- preparat ziołowy do rozpuszczania
- zioła do zaparzania
- żel doustny
Leki do stosowania w jamie ustnej
-
aerozol:
- do stosowania w jamie ustnej
- do stosowania podjęzykowego
- pasta:
- do stosowania na dziąsła
- do stosowania w jamie ustnej
- płyn:
- do płukania gardła
- do przemywania jamy ustnej
- roztwór:
- do stosowania na dziąsła
- do stosowania w jamie ustnej
- tabletka:
- do przygotowania roztworu do płukania jamy ustnej
- do sporządzenia roztworu do płukania gardła
- do ssania
- podjęzykowa
- podpoliczkowa
- żel:
- do stosowania na dziąsła
- do stosowania w jamie ustnej
- guma do żucia lecznicza
- kapsułka elastyczna do stosowania w jamie ustnej
- koncentrat do sporządzenia płynu do płukania gardła
- krople do stosowania w jamie ustnej
- liofilizat doustny
- pastylka (typu cukierka do ssania)
- proszek do sporządzenia roztworu do płukania gardła
- zawiesina do stosowania w jamie ustnej
Leki do użytku dentystycznego
- emulsja do zębów
- pasta do zębów
- pręcik do zębodołu (inaczej sztyft stomatologiczny)
- proszek do zębów
- płyn do zębów
- tabletka do zębodołu
- wkład dozębowy
- zawiesina do zębów
- żel dozębowy
Leki do inhalacji
- aerozol wziewny (emulsja, roztwór lub zawiesina)
- proszek:
- do inhalacji w kapsułce elastycznej lub twardej
- do inhalacji podzielony
- do inhalacji parowej
- do sporządzenia roztworu do inhalacji z nebulizatora
- do sporządzenia zawiesiny do inhalacji z nebulizatora
- roztwór do inhalacji:
- z nebulizatora
- parowej
- emulsja do inhalacji z nebulizatora
- gaz do inhalacji
- maść do sporządzenia inhalacji parowej
- płyn do sporządzenia inhalacji parowej
- tabletka do sporządzenia inhalacji parowej
- zawiesina do inhalacji z nebulizatora
Leki do tchawicy i płuc
- proszek:
- do sporządzenia roztworu do wprowadzania do tchawicy
- i rozpuszczalnik do sporządzenia roztworu do wprowadzania do tchawicy
- roztwór do wprowadzania do tchawicy
- zawiesina do wprowadzania do tchawicy
Leki do stosowania na skórę i przezskórnie
-
puder:
- leczniczy
- do rozpylania na skórę
- płynny
- roztwór:
- do jonoforezy
- do natryskiwania na skórę
- do stosowania na skórę
- zawiesina:
- do natryskiwania na skórę
- na skórę
- dodatek do kąpieli leczniczej
- emulsja na skórę
- gąbka na skórę
- kataplazm
- kolodium
- koncentrat do sporządzenia roztworu do stosowania na skórę
- krem
- maść
- opatrunek z substancją leczniczą
- pasta na skórę
- piana na skórę
- plaster leczniczy na skórę
- pręcik do użycia na skórę
- plaster przezskórny (transdermalny)
- szampon leczniczy
- żel
Leki do oczu
- krople:
- do oczu (emulsja, roztwór lub zawiesina)
- do oczu o przedłużonym uwalnianiu
- do oczu, proszek i rozpuszczalnik do przygotowania roztworu lub zawiesiny
- rozpuszczalnik:
- do kropli do oczu
- do płynu do przemywania oczu
- krem do oczu
- maść do oczu
- roztwór do przemywania oczu
- żel do oczu
Leki do uszu
- aerozol do uszu (emulsja, zawiesina lub roztwór)
- emulsja do przemywania uszu
- krem do uszu
- krople do uszu (emulsja, roztwór lub zawiesina)
- maść do uszu
- proszek do uszu
- pręcik do uszu
- roztwór do przemywania uszu
- tampon do uszu
- żel do uszu
Leki do nosa
- aerozol do nosa (emulsja, zawiesina lub roztwór)
- krople do nosa (emulsja, roztwór lub zawiesina)
- maść do nosa
- płyn do przemywania nosa
- pręcik do nosa
- puder do nosa
Leki dopochwowe
- tabletka:
- dopochwowa
- dopochwowa musująca
- do przygotowania roztworu do irygacji
- globulka dopochwowa
- emulsja do irygacji
- kapsułka dopochwowa elastyczna lub twarda
- krem dopochwowy
- maść dopochwowa
- pianka dopochwowa
- roztwór do irygacji
- tampon dopochwowy leczniczy
- zawiesina do irygacji
- żel dopochwowy
Leki wprowadzane do szyjki macicy
- proszek i rozpuszczalnik do sporządzenia żelu do szyjki macicy
- żel do szyjki macicy
Leki doodbytnicze
- proszek:
- do sporządzenia płynu doodbytniczego
- do sporządzenia zawiesiny doodbytniczej
Gruszka stosowana do wykonywania niewielkich lewatyw
- tabletka:
- do sporządzenia roztworu doodbytniczego
- do sporządzenia zawiesiny doodbytniczej
- czopek doodbytniczy
- emulsja doodbytnicza
- kapsułka doodbytnicza
- koncentrat do sporządzenia płynu doodbytniczego
- krem doodbytniczy
- maść doodbytnicza
- pianka doodbytnicza
- płyn doodbytniczy
- tampon doodbytniczy
- zawiesina doodbytnicza
- żel doodbytniczy
Leki do pęcherza i cewki moczowej
- płyn do płukania pęcherza moczowego
- pręcik do cewki moczowej
- proszek do przygotowania płynu do płukania pęcherza moczowego
- żel do cewki moczowej
Leki pozajelitowe
- emulsja:
- do wstrzykiwań
- do wlewu dożylnego
- koncentrat do sporządzenia roztworu:
- do wlewu kroplowego
- do wstrzykiwań
- proszek do sporządzenia:
- roztworu do wlewu kroplowego
- roztworu do wstrzykiwań
- zawiesiny do wstrzykiwań
- proszek i rozpuszczalnik do sporządzenia:
- roztworu do wlewu kroplowego
- roztworu do wstrzykiwań
- zawiesiny do wstrzykiwań
- implant
- mikrosfery do sporządzenia zawiesiny do wstrzykiwań
- rozpuszczalnik do sporządzenia leków parenteralnych
Różne
- roztwór:
- do hemodializy
- do hemofiltracji
- do dializy otrzewnowej
- do płukania żołądka
- do podawania do żołądka i jelit
- do przepłukiwania
- emulsja do podawania do żołądka i jelit
- zawiesina do podawania do żołądka i jelit
- koncentrat do hemodializy
- tampon nasycony
- pręcik na ranę
- klej tkankowy
- substancja do sporządzania radiofarmaceutyku
- generator izotopów promieniotwórczych
Bibliografia
- S. Janiski, A. Fiebig, M. Sznitowska: Farmacja stosowana: podręcznik dla studentów farmacji. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008, s. 719. ISBN 978-83-200-3778-4.
