Psychofizyka – nauka interdyscyplinarna z pogranicza psychologii, fizjologii zmysłów oraz fizyki; bada głównie zależności między fizycznymi właściwościami bodźców działających na zmysły a wrażeniami psychicznymi, jakie się wtedy pojawiają.
W końcu XIX wieku, początkowym okresie naukowego rozwoju psychologii, wyniki eksperymentów psychofizycznych złożyły się na treść pierwszych praw psychofizycznych (np. prawo Webera-Fechnera). Współczesny kierunek badań podstawowych skupia się na odkrywaniu powiązań między rodzajami i natężeniem bodźców a charakterystyką ich reprezentacji poznawczej (np. potęgowe prawo Stevensa).
Za twórcę psychofizyki uważany jest niemiecki lekarz, eseista i filozof Gustaw Theodor Fechner. Pierwsi przedstawiciele tej dziedziny uważali ją za klucz do zrozumienia przeżyć psychicznych człowieka (zobacz: paralelizm psychofizyczny).
Podstawowe pojęcia z zakresu psychofizyki to:
-
próg absolutny – natężenie bodźca, przy jakim badany wykrywa jego obecność w połowie przypadków;
-
próg różnicy – różnica w natężeniu dwóch bodźców o tej samej modalności, która sprawia, że w połowie prób bodźce te są spostrzegane jako różne (inaczej: najmniejsza spostrzegana różnica).
Bibliografia
- Pieter Józef, Fechner Gustaw Theodor, Fechnera psychofizyka [w:] Słownik Psychologiczny, wyd. Ossolineum, s. 77–78.
- Reber Arthur, psychofizyka, Fechnera barwy, Fechnera paradoks [w:] Słownik Psychologii, wyd. Scholar, Warszawa 2000, s. 206–207, 552, 553, 586.
- Siuta Jerzy, progi w psychologii, psychofizyka [w:] Słownik Psychologii, wyd. Zielona Sowa, Kraków, s. 203–204, 212–213.
- Tomaszewski Tadeusz, psychofizyka [w:] Wstęp do psychologii, wyd. PWN, Warszawa 1963, s. 30–31.
- Zimbardo Philip, Psychologia i życie, pod. red. Idy Kurcz, wyd. PWN, s. 224–235, 262.
