Psychoterapia pozytywna
Psychoterapia pozytywna (PPT) – metoda psychoterapeutyczna opracowana przez Nossrata Peseschkiana i współpracowników, obecna w Niemczech od 1968 roku. Podejście to opisywane jest jako humanistyczno-psychodynamiczne. Psychoterapia pozytywna integruje podejścia pochodzące z głównych modalności w psychoterapii: humanistyczną koncepcję ludzkiej natury; psychodynamiczne rozumienie zaburzeń, systemowe podejście do kontekstu kulturowego, pracy i środowiska; oraz praktyczny, oparty na strategiach samopomocy oraz zorientowany na cel, pięcioetapowy proces psychoterapii podczas którego integrowane są techniki pochodzące z innych metod psychoterapii. Obecnie szkolenia odbywają się w centrach zlokalizowanych w około dwudziestu krajach na całym świecie. Nie należy go mylić z pozytywną psychologią.
Początki
Założyciel psychoterapii pozytywnej, Nossrat Peseschkian (1933–2010), był urodzonym w Iranie certyfikowanym niemieckim psychiatrą, neurologiem i psychoterapeutą. Inspiracje czerpał z różnych źródeł, osób i podejść na przełomie lat 60. i 70. XX wieku
- Ducha tamtych czasów, na bazie którego zrodziła się psychologia humanistyczna oraz został uwarunkowany jej dalszy rozwój.
- Osobistych spotkań z wybitnymi psychoterapeutami i psychiatrami, takimi jak Viktor Frankl, Jacob L. Moreno, Heinrich Meng i inni.
- Z nauk humanistycznych i cnót wiary bahaickiej.
- W wyniku poszukiwań metody integracyjnej, szczególnie w związku w brakiem porozumienia w tamtym okresie między psychoanalitykami a terapeutami behawioralnymi
- W oparciu o obserwacje transkulturowe w ponad 20 kulturach i poszukiwanie zintegrowanej metody wrażliwej na kontekst kulturowy
Termin „pozytywny”
Metodę tę nazywano „analizą różnicową” do 1977 r. W 1977 r. Nossrat Peseschkian opublikował swoją pracę „Positive Psychotherapie” która została opublikowana w języku angielskim jako „Positive Psychotherapy” w 1987 r. Termin „pozytywny” pochodzi od pierwotnego łacińskiego wyrażenia „positum or positivus”, co oznacza faktyczny, rzeczywisty, konkretny. Celem psychoterapii pozytywnej i psychoterapeutów pozytywnych jest pomoc pacjentowi (klientowi) w dostrzeżeniu jego umiejętności, mocnych stron, zasobów i potencjału.
Główna charakterystyka
- Metoda psychoterapii integracyjnej
- Metoda humanistyczno- psychodynamiczna
- Spójny, zintegrowany system terapeutyczny
- Metoda krótkoterminowa skoncentrowana na konflikcie
- Metoda wrażliwa na kontekst kulturowy
- Wykorzystanie historii, anegdot i mądrości
- Innowacyjne interwencje i techniki
- Zastosowanie w psychoterapii, innych dyscyplinach medycznych, poradnictwie, edukacji, profilaktyce, zarządzaniu i szkoleniach
Główne zasady
Trzy główne zasady lub filary pozytywnej psychoterapii to:
- Zasada nadziei
- Zasada równowagi
- Zasada konsultacji
1. Zasada nadziei oznacza, że terapeuta chce pomóc swoim pacjentom w zrozumieniu i dostrzeżeniu znaczenia i celu ich zaburzenia lub konfliktu. W związku z tym zaburzenie zostanie ponownie zinterpretowane w „pozytywny” sposób (pozytywne interpretacje):
Kilka przykładów:
- Zaburzenia snu to zdolność do uważności i radzenia sobie z małą ilością snu
- Depresja to umiejętność najgłębszego reagowania na konflikty
- Schizofrenia to zdolność do życia w dwóch światach jednocześnie lub życia w świecie fantazji
- Anoreksja to zdolność radzenia sobie przy w oparciu o małą ilość spożywanego pokarmu i utożsamiania się z głodem świata
Dzięki temu pozytywnemu poglądowi możliwa jest zmiana punktu widzenia nie tylko dla pacjenta, ale także dla jego otoczenia. Dlatego choroby mają symboliczną funkcję, którą musi rozpoznać zarówno terapeuta, jak i pacjent. Pacjent dowiaduje się, że objawy i dolegliwości związane z chorobą są sygnałami, które pozwalają mu przywrócić równowagę jego czterech obszarom życia.
2) Zasada równowagi: Pomimo różnic społecznych i kulturowych oraz wyjątkowości każdego człowieka, można zauważyć, że podczas zarządzania swoimi problemami wszyscy ludzie odnoszą się do typowych form radzenia sobie. Thomas Kornbichler wyjaśnia: „Nossrat Peseschkian sformułował w modelu równowagi psychoterapii pozytywnej (innowacyjne współczesne podejście do psychoterapii dynamicznej) żywy model radzenia sobie z konfliktami w różnych kulturach”. Zgodnie z modelem równowagi cztery obszary życia to: 1. ciało / zdrowie – psychosomatyczne; 2. osiągnięcia / praca – czynniki stresowe; 3. kontakt / relacje – depresja; 4. przyszłość / cel / sens życia – lęki i fobia.
Chociaż te cztery obszary są nieodłączne dla wszystkich ludzi, na półkuli zachodniej częściej kładzie się nacisk na obszary ciała / zmysłów i zawodu / osiągnięć, w przeciwieństwie do półkuli wschodniej, gdzie obszary to kontakt, fantazja i przyszłość (aspekt transkulturowy psychoterapii pozytywnej). Brak kontaktu i wyobraźni to niektóre z przyczyn wielu chorób psychosomatycznych. Każdy rozwija swoje preferencje dotyczące radzenia sobie z występującymi konfliktami. Poprzez tryb jednostronny do rozwiązania konfliktu inne tryby zostają przyćmione. Treści konfliktu (np. punktualność, porządek, uprzejmość, zaufanie, czas, cierpliwość) są opisywane w kategoriach potencjalności pierwotnych i wtórnych, w oparciu o podstawowe zdolności: zdolność do miłości oraz zdolność do poznania. Można to postrzegać jako merytoryczne zróżnicowanie klasycznego modelu instancji Freuda.
3) Zasada konsultacji: Pięć etapów terapii i samopomocy. Pięć etapów psychoterapii pozytywnej stanowi koncepcję, w której terapia i samopomoc są ściśle ze sobą powiązane. Pacjent i rodzina są wspólnie informowani o chorobie i indywidualnym jej rozwiązaniu.
- Pierwszy krok: Obserwacja; dystansowanie (percepcja: zdolność do wyrażania pragnień i problemów)
- Drugi etap: Inwentarz (zdolności poznawcze: wydarzenia z ostatnich 5–10 lat)
- Krok 3: Wzmocnienie sytuacyjne (samopomoc i aktywacja zasobów pacjenta: umiejętność wykorzystania przeszłych sukcesów w rozwiązywaniu konfliktów)
- Czwarty etap: Werbalizacja (zdolności komunikacyjne: zdolność do wyrażania zaległych konfliktów i problemów w czterech aspektach życia)
- Krok 5: Rozszerzenie celów (aby przywołać ukierunkowanie na przyszłość w życiu po rozwiązaniu problemów, pacjent pytany jest: „Co chciałbyś zrobić, gdy nie będzie już problemów do rozwiązania? Jakie masz cele na następne pięć lat?”)
Rozwój i sieć międzynarodowa
Główny nacisk psychoterapii pozytywnej w ciągu ostatnich 40 lat to leczenie, szkolenie i publikacja.
- W 1979 r. Utworzono Podyplomowy Instytut Szkoleniowy dla Psychoterapii i Terapii Rodzinnej w Wiesbaden jako szkolenie podyplomowe dla lekarzy w Wiesbaden w Niemczech. W 1999 r. W Wiesbaden Academy for Psychotherapy (WIAP) utworzono licencjonowaną podyplomową akademię psychoterapii z dużą kliniką ambulatoryjną w celu szkolenia psychologów i naukowców zajmujących się edukacją.
- Większość psychoterapeutów pozytywnych pracuje w gabinecie lub klinikach. W Niemczech psychoterapia pozytywna jest liczona jako metoda psychodynamiczna, a ubezpieczenie zdrowotne pokrywa jej koszty.
- Od wczesnych lat 80. odbywały się seminaria i szkolenia w około 60 krajach. Obecnie psychoterapia pozytywna jest praktykowana w ponad 25 krajach z około 30 niezależnymi ośrodkami i instytucjami. Programy szkoleniowe dla specjalistów zajmujących się zdrowiem psychicznym obejmują szkolenia podstawowe i mistrzowskie trwające kilka lat.
- Międzynarodowa siedziba główna znajduje się w Wiesbaden w Niemczech. Psychoterapię pozytywną reprezentuje na całym świecie Światowe Stowarzyszenie Psychoterapii Pozytywnej i Transkulturowej (WAPP). Ta międzynarodowa rada zarządzająca wybierana jest co trzy lata. W około dziesięciu krajach istnieją stowarzyszenia krajowe i regionalne.
- PPT i jej terapeuci są zaangażowani w międzynarodowy rozwój psychoterapii i są aktywnymi członkami międzynarodowych i kontynentalnych stowarzyszeń
Publikacje i badania
- W 1997 r. Przeprowadzono badanie zapewnienia jakości i skuteczności w Niemczech. Wyniki pokazują, że ta krótkoterminowa metoda jest skuteczna. Badanie zostało nagrodzone nagrodą Richarda-Mertena.
- Obecnie istnieje ponad 30 głównych książek na temat psychoterapii pozytywnej, z których niektóre zostały opublikowane w ponad 23 językach. Niektóre z nich to:
- Nossrat Peseschkian: If You Want Something You Never Had, Then Do Something You Never Did. Sterling Pvt., 2006. ISBN 1-84557-509-1.
- Nossrat Peseschkian: Positive Psychotherapy Theory and Practice of a New Method. Berlin: Springer-Verlag, 1987. ISBN 978-0-387-15794-8. (przetłumaczone) (pierwsze wydanie niemieckie 1977)
- Nossrat Peseschkian: Oriental Stories as Tools in Psychotherapy: the Merchant and the Parrot / With 100 Case Examples for Education and Self-Help. Springer-Verlag, 1986. ISBN 978-0-387-15765-8. (Pierwsze wydanie niemieckie 1979)
- Nossrat Peseschkian: In Search of Meaning. Springer. ISBN 978-0-387-15766-5. (Pierwsze wydanie niemieckie 1983)
- Nossrat Peseschkian: Positive Family Therapy. Springer. ISBN 978-0-387-15768-9. Ponownie opublikowane Indie: Sterling Publishers Pvt., Ltd., ISBN 978-81-207-1839-5 (pierwsze wydanie niemieckie 1980)
- Nossrat Peseschkian: Psychotherapy of Everyday Life: Training in Partnership and Self Help With 250 Case Histories. Springer. ISBN 978-0-387-15767-2. (Pierwsze wydanie niemieckie 1974)
- Maxim Goncharov, Operationalization of countertransference in Positive Psychotherapy. International Journal of Psychotherapy, tom 16, nr 3, art. 4
- Maksim Goncharov, Conflict operationalization in Positive Psychotherapy, Chabarowsk, Rosja, 2014. ISBN 978-5-9905455-1-9 ISBN 978-5-9905455-1-9.
- Messias E.; Peseschkian H.; Cagande C.: Positive Psychiatry, Psychotherapy and Psychology. Clinical Applications. Springer Nature Switzerland AG, 2020. ISBN 978-3-030-33263-1.