Siarczan magnezu

Siarczan magnezu

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) konst. siarczan magnezu addyt. tetraoksydosiarczan(2−) magnezu Inne nazwy i oznaczenia półsyst. siarczan magnezu Stocka siarczan(VI) magnezu inne sól gorzka, sól angielska, sól z Epsom
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	MgSO 4
Masa molowa	120,415 g/mol
Wygląd	biały, bezwonny, krystaliczny proszek
Minerały	epsomit, kizeryt
Identyfikacja
Numer CAS	7487-88-9
PubChem	24083
DrugBank	DB00653
SMILES [Mg+2].[O-]S([O-])(=O)=O
InChI InChI=1S/Mg.H2O4S/c;1-5(2,3)4/h;(H2,1,2,3,4)/q+2;/p-2 InChIKey CSNNHWWHGAXBCP-UHFFFAOYSA-L
Właściwości Gęstość 2,66 g/cm³ (20 °C, bezwodny); ciało stałe 1,68 g/cm³ (20 °C, sześciowodny); ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 300 g/l (20 °C) Temperatura rozkładu 1124 °C
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2018-06-29] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Substancja nie jest klasyfikowana jako niebezpieczna według kryteriów GHS (na podstawie podanej karty charakterystyki). NFPA 704 Na podstawie podanego źródła 0 0 0
Podobne związki
Inne aniony	wodorotlenek magnezu
Inne kationy	siarczan wapnia
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC	V04CC02

Siarczan magnezu, pot. sól gorzka, MgSO
4 – nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu siarkowego i magnezu.

Otrzymywanie

Siarczan magnezu otrzymuje się przez oczyszczenie jego minerałów – kizerytu (MgSO
4·H
2O; głównym jego zanieczyszczeniem jest NaCl) lub langbeinitu (K
2SO
4·2MgSO
4), przez izolację z naturalnych wód o wysokiej jego zawartości, a także poprzez traktowanie MgO (uzyskiwanego z wody morskiej) lub magnezytu (MgCO
3) kwasem siarkowym:

MgO + H
2SO
4 → MgSO
4 + H
2O

MgCO
3 + H
2SO
4 → MgSO
4 + H
2O + CO
2↑

Sól bezwodną otrzymuje się przez ogrzewanie wyższych hydratów w temp. 70 °C, co prowadzi do powstania monohydratu MgSO
4·H
2O, który następnie odwadnia się całkowicie w temp. 500 °C (pierwszy etap pomija się, jeśli substratem jest kizeryt, czyli monohydrat).

Właściwości

Bezwodny siarczan magnezu to biała, dobrze rozpuszczalna w wodzie (33,5 g w 100 g H₂O) substancja drobnokrystaliczna. W stanie bezwodnym wykazuje silne właściwości higroskopijne. Tworzy kilka hydratów, najważniejsze spośród nich to heptahydrat MgSO
4·7H
2O (minerał epsomit, sól gorzka, sól angielska) oraz monohydrat MgSO
4·H
2O, występujący w przyrodzie jako minerał kizeryt. W temperaturze pokojowej trwały jest heptahydrat. Po ogrzaniu do ok. 150 °C przechodzi on w MgSO
4·H
2O, który odwadnia się całkowicie powyżej 200 °C. Po dodaniu do wody wywołuje ścieśnienie jej struktury, prowadzące do spadku objętości (graniczna cząstkowa objętość molowa siarczanu magnezu wynosi –1,4 cm³/mol, tzn. dodanie jednego mola do dużej objętości wody powoduje spadek objętości o 1,4 cm³).

Zastosowanie

• bezwodny jest środkiem suszącym stosowanym laboratoryjnie i przemysłowo
• w lecznictwie między innymi jako środek przeczyszczający oraz środek tokolityczny
• w weterynarii
• składnik płynu Oliwkowa
• do obciążania bawełny
• w farbiarstwie
• do wyrobu wód mineralnych
• w rolnictwie roztwór siarczanu magnezu wykorzystuje się do dolistnego nawożenia magnezem przez oprysk.

Nazwy sól angielska oraz epsomit pochodzą stąd, że związek ten był początkowo produkowany poprzez odparowywanie wody mineralnej ze źródeł bijących niedaleko miejscowości Epsom w środkowej Anglii i sprzedawany jako lek przeczyszczający w całej Europie. W USA i Wielkiej Brytanii sól ta jest wciąż nazywana solą z Epsom (Epsom salt).

Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne

Podanie dożylne roztworu siarczanu magnezu w zaawansowanych zabiegach resuscytacyjnych u dorosłych jest wskazane przy:

• migotaniu komór opornym na defibrylację, przy podejrzeniu hipomagnezemii
• tachyarytmiach komorowych przy podejrzeniu hipomagnezemii
• wielokształtnym częstoskurczu komorowym
• zatruciu digoksyną

Bibliografia

• Adam Bielański: Chemia ogólna i nieorganiczna. Wyd. I. Warszawa: PWN, 1970.
• Witold Mizerski: Tablice chemiczne. Wyd. III. Warszawa: Wydawnictwo Adamantan, 2003. ISBN 83-7350-031-6.