Sposób artykulacji

Przez sposób artykulacji w fonetyce rozumie się sposób, w jaki prąd powietrza przepływa przez kanał głosowy przy artykulacji spółgłosek.

Ze względu na rodzaj przegrody i sposób jej pokonywania (czyli stopień zbliżenia narządów mowy w czasie) wyróżnia się:

• spółgłoski zwarto-otwarte
• spółgłoski zwarte (spółgłoski zwarto-wybuchowe, plozywne)
• spółgłoski zwarto-szczelinowe (spółgłoski zwarto-trące, afrykaty)
• spółgłoski szczelinowe (spółgłoski trące, frykatywne).
• spółgłoski półotwarta

Ze względu na udział jam kanału głosowego (ponad gardłowych) użytych w artykulacji wyróżnia się:

• spółgłoski ustne
• spółgłoski nosowe

Ze względu na sposób pokonywanie toru ustnego:

• spółgłoski środkowe
• spółgłoski boczne

Ze względu na rodzaj inicjacji i kierunek przepływu powietrza:

• spółgłoski produkowane na bazie powietrza wydychanego się z płuc (spółgłoski wydechowe, płucne)
• spółgłoski produkowane na bazie powietrza wdychanego wymagające inicjacji ustnej (welarnej) (tzw. mlaski)
• spółgłoski wymagające inicjacji krtaniowej produkowane na wydechu (tzw. spółgłoski ejektywne)
• spółgłoski wymagające inicjacji krtaniowej produkowane na wdechu (tzw. spółgłoski implozyjne)

Zobacz też

• mechanizm przepływu powietrza
• miejsce artykulacji
• narząd artykulacji

Bibliografia

• Alicja Nagórko: Zarys gramatyki polskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2007. ISBN 978-83-01-15390-8.
• A. C. Gimson: Pronunciation of English. Londyn: Hodder Education, 2008. ISBN 978-0-340-958773. (ang.).