| |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rodzaj bazy |
morska |
| Historia | |
| Używana od |
1939 |
| Dane taktyczne | |
| Bazująca broń |
okręty podwodne |
| Użytkownicy | |
| Flota Północna | |
|
Położenie na mapie obwodu murmańskiego
| |
|
Położenie na mapie Rosji
| |
 69°26′45″N 32°21′45″E/69,445833 32,362500
| |
Zapadnaja Lica (ros. Западная Лица) – największa baza morska rosyjskiej Floty Północnej, znajdująca się na Półwyspie Kolskim we fiordzie o tej samej nazwie, 45 km od granicy z Norwegią oraz 3 km na północ od Zaoziorska (ros. Заозёрск, Мурманская область). W latach 1939-1940, podczas II wojny światowej na mocy umowy między ZSRR a III Rzeszą była to niemiecka baza Kriegsmarine Basis Nord, wykorzystana między innymi do ataku na Norwegię.
Opis miejsca
W skład bazy wchodzą: Zatoka Andriejewa (składowisko odpadów radioaktywnych), Bolszaja Łopatka (8 nabrzeży przystosowanych do obsługi okrętów podwodnych, dok serwisowy), Małaja Lopatka (5 nabrzeży, dok pływający) i Nerpicha (główne miejsce postoju okrętów części Floty Północnej). Teren ten wraz z miastem Zaoziorsk ma status obszaru zamkniętego (ros. ЗАТО - Закрытые административно - территориальные образования), mieszka w nim ponad 18 000 mieszkańców. Z uwagi na swoje położenie geograficzne Zapadnaja Lica otoczona jest skalistymi wzgórzami, poprzecinanymi rzekami, strumieniami, wokół znajdują się liczne jeziora i bagna - co czyni to miejsce bardzo niedostępnym. Przez 43 dni w roku panuje tu noc polarna, a przez cały czas klimat subpolarny z często występującymi silnymi wiatrami. Miejsce te opisał w listopadzie 1939 niemiecki attaché marynarki w Moskwie Norbert von Baumbach w następujący sposób:
…przypomina Zatokę Kotorską. Ma siedem mil morskich długości i jest bardzo kręta. Otaczające ją strome wybrzeża i skalne wysepki wysokości 80 do 100 metrów uniemożliwiają jakikolwiek wgląd w wewnętrzną część zatoki zarówno z morza jak i granicy[…]. Zapewniają też bezpieczną osłonę w razie sztormu.
Historia
Do momentu wybuchu II wojny światowej Zatoka Zapadnaja Lica była miejscem leżącym w odległości 25 km od ówczesnej granicy fińsko-radzieckiej. W samym fiordzie na wschodnim brzegu znajdowała się tylko mała osada rybacka o nazwie Wichany.
ZSRR na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow nawiązał współpracę militarną z III Rzeszą. Zapadnaja Lica została przekazana przez ZSRR Niemcom na tajną bazę morską. Nowo powstała baza otrzymała nazwę nadaną przez admirała Ericha Raedera – Baza Północna (niem. Nord Basis lub Nordflottenstützpunkt). Po zajęciu Norwegii dalsze utrzymywanie Nordflottenstützpunkt nie było już potrzebne.
W związku z planowaną przez Związek Radziecki budową atomowych okrętów podwodnych postanowiono wykorzystać to miejsce do ich bazowania. Warunki geograficzne jeszcze raz przesądziły o jej lokalizacji. W 1958 rozpoczęto budowę stacjonarnej bazy wyposażonej w rozbudowane zaplecze remontowo-produkcyjne, w tym instalacje do obsługi reaktorów jądrowych. W pobliżu na potrzeby wielkiego portu wojennego i stoczni powstało nowe miasto Zaoziorsk, którego większość mieszkańców pracowało na potrzeby marynarki wojennej lub przedsiębiorstw podległych ministerstwu obrony. W 1959 z bazy Zapadnaja Lica wypłynął po raz pierwszy w rejs atomowy okręt podwodny K-3 (późniejszy Leninskij Komsomoł). Od lat 80. XX wieku stacjonują tu największe w świecie atomowe okręty podwodne z rakietami balistycznymi 941 (kod NATO Tajfun). Wraz z uznaniem bazy i jej okolicy za obszar zamknięty (ros. ЗАТО) miejsce to nazywano również: Siewieromorsk-7, Zaoziorny lub Murmańsk-150.
Bibliografia
- Janusz Piekałkiewicz, Wojna na morzu 1939-1945, Janki k. Warszawy, Wyd. Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, ss. 32-34; 40; 42; 44; 46; 68; 71; 103, 2002, ISBN 83-7250-073-8.
Linki zewnętrzne
- (ang.): Strona poświęcona bazie Zapadnaja Lica
- (niem.): Reportaż w telewizji 3SAT. 3sat.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-30)].