| Klasyfikacje | |
| ICD-10 | |
|---|---|
Achondrogeneza (ang. achondrogenesis) – grupa letalnych osteochondrodyspkazji, charakteryzujących się hipoplazją kości i towarzyszącymi wadami wrodzonymi. Na podstawie kryteriów histologicznych i radiologicznych wyróżnia się dwa typy achondrogenezy: typ I (Fraccaro-Houstona-Harrisa) i typ II (Langera-Saldino). Ponadto w typie I wyróżnia się podtypy IA i IB.
Genetyka
Typ IA achondrogenezy jest dziedziczony autosomalnie recesywnie, nieznany jest gen warunkujący ten zespół wad. W typie IB również dziedziczonym autosomalnie recesywnie stwierdzono mutacje w genie DTDST w locus 5q32-q33. Typ II jest dziedziczony autosomalnie dominująco; spowodowany jest mutacjami w genie COL2A1 w locus 12q13.1-q13.3, należy więc do kolagenopatii.
Historia i nazewnictwo
Przypadki wad wrodzonych o typie achondrogenezy opisywano od początku XX wieku; jednymi z najstarszych są opisy autorstwa Parentiego ("anosteogenesi", 1936), Fraccaro (1952), Houstona i wsp. ("fatal neonatal dwarfism"; 1972). Określenie achondrogenezy wprowadził włoski patolog i późniejszy cytogenetyk Marco Fraccaro w 1952 roku. Obecnie mianem achondrogenezy określa się trzy letalne osteochondrodysplazje. Typy I i II wprowadził Spranger w 1974 roku. Whitley i Gorlin w 1983 roku wyróżnili cztery typy achondrogenezy; obecnie zarzucono nazwy achondrogenezy typu III i achondrogenezy typu IV. Dawniej mianem achondrogenezy określano też jednostkę znaną dziś jako chondrodysplazja typu Grebego.
Objawy i przebieg
Oba typy achondrogenezy są schorzeniami letalnymi; dzieci z tymi zespołami wad rodzą się martwe lub umierają wkrótce po narodzinach. Ciąża może przebiegać z wielowodziem.
Typ I
Charakterystycznymi objawami achondrogenezy typu I są:
- wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu, średnia waga urodzeniowa 1200 g
- nieproporcjonalnie duża głowa, miękkie pokrywy czaszki, pochylone czoło, wklęsła część twarzowa czaszki
- płaski grzbiet nosa, niekiedy głęboki poziomy rowek na grzbiecie nosa
- mały nos, często z przodopochyleniem nozdrzy
- długa rynienka podnosowa
- retrognatyzm
- zwiększona odległość między dolną wargą a dolną krawędzią podbródka; wygląd "podwójnego podbródka"
- skrócenie szyi
- krótka i beczkowata klatka piersiowa
- krótkie, płaskie obojczyki
- hipoplastyczne łopatki
- wypukłe powłoki brzuszne
- hipoplazja płuc
- wrodzone wady serca: przetrwały przewód tętniczy, ubytek przegrody międzyprzedsionkowej, ubytek przegrody międzykomorowej
- nasilona mikromelia, większa niż w typie II
Typ II
Charakterystyczne objawy to:
- wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu, średnia waga urodzeniowa 2100 g
- nieproporcjonalnie duża głowa
- duże i wydatne czoło
- hipoplazja środkowego piętra twarzy
- płaska część twarzowa czaszki
- płaski grzbiet nosa
- mały nos ze znacznym przodopochyleniem nozdrzy
- prawidłowa rynienka podnosowa
- mikrognacja
- rozszczep podniebienia
- znaczne skrócenie szyi
- krótka i rozszerzająca się ku dołowi, "dzwonowata" klatka piersiowa
- hipoplazja płuc
- wypukłe powłoki brzuszne
- mikromelia
Poradnictwo genetyczne
- w typach IA i IB, tak jak w innych chorobach dziedziczonych autosomalnie recesywnie, ryzyko urodzenia każdego kolejnego dziecka z achondrogenezą wynosi 25%, a zdrowe dzieci w 2/3 przypadków są heterozygotami względem warunkującego chorobę genu.
- w typie II chorobę warunkuje mutacja de novo, a ryzyko urodzenia kolejnego dziecka z achondrogenezą nie wydaje się być znacząco zwiększone.
Linki zewnętrzne
- ACHONDROGENESIS, TYPE IA; ACG1A w bazie Online Mendelian Inheritance in Man (ang.)
- ACHONDROGENESIS, TYPE IB; ACG1B w bazie Online Mendelian Inheritance in Man (ang.)
- ACHONDROGENESIS, TYPE II; ACG2 w bazie Online Mendelian Inheritance in Man (ang.)
