Adamsyt

Adamsyt

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) 10-chloro-5,10-dihydrofenarsazynina Inne nazwy i oznaczenia chlorek fenarsazyny, difenyloaminochloroarsyna
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C12H9AsClN
Masa molowa	277,58 g/mol
Wygląd	żółte kryształy
Identyfikacja
Numer CAS	578-94-9
PubChem	11362
SMILES Cl[As]1C2=C(C=CC=C2)NC3=CC=CC=C31
InChI InChI=1S/C12H9AsClN/c14-13-9-5-1-3-7-11(9)15-12-8-4-2-6-10(12)13/h1-8,15H InChIKey PBNSPNYJYOYWTA-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 1,65 g/cm³; ciało stałe 1,648 g/cm³ (20 °C); ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie bardzo słabo rozpuszczalny w innych rozpuszczalnikach aceton: 13 g/100 g słabo w CCl 4, benzenie i ksylenie Temperatura topnienia 195 °C Temperatura rozkładu 410 °C
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI Niebezpieczeństwo Zwroty H H301, H331, H410 Zwroty P brak wiarygodnych danych
Podobne związki
Podobne związki	fenotiazyna
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Adamsyt (chlorek fenarsazyny) – arsenoorganiczny związek chemiczny stosowany jako gaz łzawiący, drażniący bojowy środek trujący z podgrupy sternitów. Nazwa pochodzi od nazwiska amerykańskiego chemika Rogera Adamsa, który go po raz pierwszy otrzymał.

W stanie czystym adamsyt jest substancją krystaliczną, koloru żółtego. Produkt techniczny ma barwę zieloną. Adamsyt nie rozpuszcza się w wodzie, słabo w rozpuszczalnikach organicznych (podgrzewanie zwiększa rozpuszczalność).

Jest mało reaktywny chemicznie. Nie hydrolizuje w wodzie. Rozkłada się pod wpływem silnych utleniaczy, jak stężony kwas azotowy.

Adamsyt może być używany tylko w postaci aerozolu, silnie drażniącego błony śluzowe oczu i górnych dróg oddechowych. Objawami toksycznego działania jest natychmiastowy silny łzotok, a po kilku minutach ból w piersiach i utrudnione oddychanie. Objawy ustępują po kilku godzinach bez trwałych następstw.

Po raz pierwszy został najprawdopodobniej użyty przez Brytyjczyków w 1919 roku w czasie wojny domowej w Rosji przeciwko bolszewikom. Pewne niekompletne dane wskazują, że adamsyt mógł być używany jeszcze przed końcem I wojny światowej przez Włochy. W roku 1932 został zastosowany przez wojsko amerykańskie podczas pacyfikacji marszu weteranów, tzw. Bonus Army, powodując śmierć ciężarnej kobiety.

Bibliografia

• 1000 słów o chemii i broni chemicznej, ZygfrydZ. Witkiewicz (red.), Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987, ISBN 83-11-07396-1, OCLC 19360683 .^{[potrzebny numer strony]}