Aldehyd mrówkowy

Aldehyd mrówkowy

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) metanal Inne nazwy i oznaczenia farm. formaldehydi solutio (35 per centum) inne formaldehyd
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	CH2O
Inne wzory	HCHO, H2CO
Masa molowa	30,03 g/mol
Wygląd	bezbarwny gaz o charakterystycznym, nieprzyjemnym zapachu
Identyfikacja
Numer CAS	50-00-0
PubChem	712
DrugBank	DB03843
SMILES O=C([H])[H]
InChI InChI=1S/CH2O/c1-2/h1H2 InChIKey WSFSSNUMVMOOMR-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 0,815 g/cm³ (−20 °C); gaz 0,8153 g/cm³ (20 °C); gaz Rozpuszczalność w wodzie 400 g/l (20 °C) w innych rozpuszczalnikach rozpuszczalny w etanolu, chloroformie, mieszalny z eterem dietylowym, acetonem i benzenem Temperatura topnienia −117 °C −92 °C Temperatura wrzenia −19,1 °C logP 0,35 Kwasowość (pKa) 13,27
Budowa Typ hybrydyzacji i VSEPR sp² Moment dipolowy 2,332 ± 0,002 D
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2016-03-20] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI formaldehyd ≥25%, niestabilizowany Niebezpieczeństwo Zwroty H H301, H311, H314, H317, H331, H341, H350 Zwroty P brak wiarygodnych danych Na podstawie formaldehyd 37%, stabilizowany metanolem Niebezpieczeństwo Zwroty H H301+H311+H331, H314, H317, H335, H341, H350, H370 Zwroty P P201, P260, P280, P301+P310+P330, P303+P361+P353, P304+P340+P310, P305+P351+P338, P308+P311, P403+P233 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła formaldehyd 37%, stabilizowany metanolem 2 3 0   Temperatura zapłonu 85 °C 32–61 °C (roztwory wodne formaldehydu) Temperatura samozapłonu 424 °C Granice wybuchowości 7,0–73% Numer RTECS LP8925000 Dawka śmiertelna LD50 100 mg/kg (szczur, doustnie)
Podobne związki
Pochodne	acetaldehyd, formamid, kwas mrówkowy
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Farmakokinetyka Działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania miejscowo

Aldehyd mrówkowy, formaldehyd, E240 (nazwa systematyczna: metanal), HCHO – organiczny związek chemiczny, pierwszy w szeregu homologicznym aldehydów. Został odkryty przez rosyjskiego chemika Aleksandra Butlerowa w 1859 roku. W handlu najczęściej spotyka się jego 35–40% roztwór w wodzie, zwany formaliną. Produktem kondensacji formaldehydu jest polioksymetylen (zwany także paraformaldehydem).

Formaldehyd powstaje podczas niepełnego spalania substancji zawierających węgiel (na przykład podczas wędzenia pokarmów bogatych w białka). Przemysłowo otrzymuje się go przez utlenianie i odwodornianie, na katalizatorze tlenkowym (molibdeniany żelaza lub bizmutu) albo srebrowym, metanolu.

Dobrze rozpuszcza się w wodzie, do stężenia około 40% (wagowo). Działa silnie bakteriobójczo oraz denaturująco na białka.

Zastosowanie

Aldehyd mrówkowy jest konserwantem oraz środkiem odkażającym stosowanym przy produkcji tuszów do rzęs, utwardzaczy i lakierów do paznokci, mydeł, odżywek do włosów i szamponów, kremów przeciw starzeniu się skóry, płynów do kąpieli, dezodorantów, fornirów, lakierów przemysłowych, wosków samochodowych, wypełniaczy szczepionek, środków zapobiegających pienieniu oraz karmy dla zwierząt. Ponadto używa się go do wyrobu żywic syntetycznych, włókien chemicznych, barwników, a także do utrwalania preparatów anatomicznych.

Formaldehyd znajduje się na kanadyjskiej liście niezalecanych składników kosmetyków. W niektórych krajach jego stosowanie jest całkowicie zakazane, jest bowiem toksyczny dla wątroby, skóry oraz układów oddechowego, odpornościowego, rozrodczego i nerwowego. Wywołuje również podrażnienia oczu, nosa i gardła, krwawienie z nosa, kaszel, wysypkę oraz astmę. Podejrzewa się go także o teratogenność i kancerogenność. Jego dopuszczalne dzienne spożycie wynosi 0,15 mg/kg masy ciała.

Linki zewnętrzne

• Formaldehyd, międzynarodowa karta bezpieczeństwa chemicznego, Międzynarodowa Organizacja Pracy  (pol. • ang.).