Ataraksja

Ataraksja (stgr. αταραξια – brak zamętu, niepokoju) – postawa niewzruszoności, równowagi i spokoju ducha, ideał spokoju wewnętrznego człowieka. Jedna z cech mędrca według filozofów hellenistycznych.

Filozofia starożytna

Stan ataraksji osiągany jest przez wyzbycie się nadmiernych pragnień oraz lęku przed śmiercią i cierpieniem, a znajdowanie radości duchowych, których źródłem jest cnota i rozum. Jest to stan doskonały, stanowiący warunek szczęścia, a niekiedy nawet z nim tożsamy.

Pojęcie ataraksji wprowadzone zostało przez Demokryta, a upowszechniło się wśród filozofów epoki hellenistycznej, w poszczególnych szkołach przyjmując nieco odmienne znaczenia:

• Epikureizm: jest utożsamiana z przyjemnością katastematyczną i brakiem cierpienia (aponią);
• Stoicyzm: jest utożsamiana z apatheią, czyli brakiem namiętności. Stoicyzm początkowo nie używał tego pojęcia. Pojawiło się ono u stoików w epoce przed Cyceronem;
• Sceptycyzm Pirrona: to brak wzburzeń i spokój wewnętrzny;
• Akademicy, perypatetycy i późni sceptycy: tożsama z metriopatią - miarkowaniem namiętności.

Bibliografia

• AntoniA. Podsiad AntoniA., Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 2001, s. 80-81, ISBN 83-211-1305-2 .
• GiovanniG. Reale GiovanniG., Historia filozofii starożytnej, t. 5, Lublin: Wydawnictwo KUL, 2012, s. 34-35 .

Zobacz też

• Upeksa