Ciśnienie tętnicze (ang. blood pressure, BP) – ciśnienie wywierane przez krew na ścianki tętnic, przy czym pod tą nazwą rozumie się ciśnienie w największych tętnicach, np. w tętnicy w ramieniu. Jest ono wyższe niż ciśnienie krwi wywierane na ścianki żył.
Ciśnienie krwi ulega ustawicznym zmianom długookresowym (co związane jest z wiekiem, stanem zdrowia itp.), średniookresowym (zależnie od pory doby, aktywności, stanu psychicznego, spożytych używek itp.) i krótkookresowym (w obrębie cyklu pracy serca). W momencie skurczu serca, kiedy porcja krwi wypychana jest z serca do aorty, w tętnicach panuje najwyższe ciśnienie, wynoszące u zdrowego dorosłego człowieka zazwyczaj od ok. 90 do 135 mm Hg (przeważnie 110–130); w chwili rozkurczu – jest najniższe, np. od ok. 50 do 90 mm Hg (zazwyczaj 65–80). W praktyce medycznej do oceny stanu zdrowia badanej osoby istotna jest wartość zarówno ciśnienia skurczowego, jak i rozkurczowego, toteż podawane są obie wartości, co zapisuje się np. 120/80 mm Hg.
Systematyczne pomiary ciśnienia krwi są jedną z podstawowych metod kontrolowania stanu zaawansowania choroby osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze, jak również inne choroby układu krążenia. Pomiarów zazwyczaj dokonuje się metodą Korotkowa, przy użyciu sfigmomanometru i stetoskopu (wówczas wynik pomiaru zapisuje się też czasem: „RR 120/80”), bądź metodami półautomatycznymi, np. miernikami nadgarstkowymi, wygodniejszymi do samobadania w domu.
Średnie ciśnienie tętnicze:
- Dorosły:
- 120 mm Hg – ciśn. skurczowe (SYS – Systole)
- 80 mm Hg – ciśn. rozkurczowe (DIA – Diastole)
- Noworodek (do 28. dnia życia):
- 102 mm Hg – ciśn. skurczowe (SYS – Systole)
- 55 mm Hg – ciśn. rozkurczowe (DIA – Diastole)
- Dziecko (1.–8. rok życia):
- 110 mm Hg – ciśn. skurczowe (SYS – Systole)
- 75 mm Hg – ciśn. rozkurczowe (DIA – Diastole)
Ciśnienie krwi w aorcie u płodu wynosi około 30 mm Hg w 20. tygodniu ciąży i wzrasta do ok. 45 mm Hg w 40. tygodniu ciąży. Średnie ciśnienie tętnicze krwi u donoszonych noworodków wynosi:
- skurczowe 65–95 mm Hg
- rozkurczowe 30–60 mm Hg
