 |
Rozmowa z Gawłem Podwysockim. Podkast z serii Nauka XXI wieku
|
| Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy. | |
Coaching (z ang. coaching – korepetycje, trenowanie) – interaktywny proces rozwoju, poprzez metody związane z psychologią, realizowaniem procesu decyzyjnego do zaspokajania potrzeb, który pomaga pojedynczym osobom lub organizacjom w przyspieszeniu tempa rozwoju i polepszeniu efektów działania, osiągnięcia celu.
Charakterystyka
Osoba, która korzysta z usług coacha określana jest mianem coachee lub klientem. Coachowie pracują z klientami w zakresach związanych z biznesem, rozwojem kariery, finansami, zdrowiem i relacjami interpersonalnymi. Dzięki coachingowi klienci ustalają bardziej konkretne cele, optymalizują swoje działania, podejmują lepsze decyzje i pełniej korzystają ze swoich naturalnych umiejętności. Coaching jest procesem, którego głównym celem jest wzmocnienie klienta oraz wspieranie go w samodzielnym dokonywaniu zamierzonej zmiany w oparciu o własne odkrycia, wnioski i zasoby.
Cechy charakterystyczne coachingu, jako dyscypliny:.
- jest dobrowolny
- wyklucza jakąkolwiek dyrektywność np. ze strony coacha
- pomaga ludziom uczyć się, a nie jest po to, by ich uczyć
- jest zbudowany na bazie pytań
- pobudza do myślenia
- dokonuje się w atmosferze szacunku i pełnej akceptacji dla wartości klienta
- prowadzi do świadomego dokonywania zmian
- skupia się na osiąganiu celów
Istotą szkolenia jest wykorzystanie zasobów: wiedzy i umiejętności już posiadanych oraz odpowiednie zmotywowanie i towarzyszenie klientowi w celowym usprawnianiu jego funkcjonowania. Coaching to indywidualna praca z coachem, pozwalająca rozpoznać klientowi jego umiejętności, zdolności i talenty oraz pełniej wykorzystać potencjał. Coaching jest zorientowany wyłącznie na teraźniejszość i przyszłość, ponieważ przeszłości nie możemy zmienić. Coaching pomaga przekraczać bariery, rozszerzać strefę komfortu, poznać lepiej samego siebie, podnieść poczucie własnej wartości, znaleźć równowagę pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym.
Trener zachowań, trener podejmowania decyzji (coach)
Trener "nie musi mieć doświadczenia ani specjalistycznej wiedzy w dziedzinie", która jest przedmiotem szkolenia zachowań, podejmowania decyzji ("coachingu"). Posiadanie wiedzy specjalistycznej może być pomocne, ponieważ jednak coach w relacji z klientem "nie pełni funkcji mentora, konsultanta czy doradcy", taka wiedza nie jest niezbędna. W sporcie – dobry trener, np. zespołu skoczków narciarskich, nie musi mieć na swoim koncie tytułu mistrza świata w tej dyscyplinie, aby osiągnąć ze swoim zespołem sukces, ale powinien być specjalistą w dyscyplinie, w której trenuje zawodników. Trener sportowy często jest zarówno coachem (w rozumieniu tego artykułu), mentorem, doradcą, a czasami też konsultantem. W obydwu przypadkach najistotniejsze będą kwalifikacje coacha, związane z kierowaniem procesami uczenia czy dokonywania zmian.
Relację coacha z klientem można określić jako partnerską. Coach nie podchodzi do klienta z pozycji eksperta, autorytetu czy osoby uzdrawiającej. Coach i klient wspólnie ustalają cel, format i oczekiwane wyniki ich pracy. Klient nie zrzuca odpowiedzialności za powyższe na coacha ani też coach nie decyduje się na podjęcie pełnej odpowiedzialności za całość procesu.
Opór
| Przyczyny oporu pracowników | Metody przeciwdziałania oporowi |
|---|---|
| Zmiana uniemożliwia działanie w sposób, do którego przywykli pracownicy. | Wskazanie korzyści płynących z działania nowych metod. |
| Brak zrozumienia istoty zmiany i wiary w realność jej powodzenia. | Szczegółowe zapoznanie pracowników z istotą i korzyściami coachingu. |
| Pracownicy stają wobec konieczności zmiany głęboko zakorzenionych przekonań. | Przedstawienie, jak inni, np. menedżerowie, zmieniają swoje przekonania w wyniku pojawienia się badań, przeczących ich poprzednim poglądom. Wykazanie, że nowe przekonania niekoniecznie muszą się wiązać ze zmianą starych i mogą je wzbogacać. |
| Brak zaufania do coacha. | Uświadomienie pracownikom, że profesjonalista nie jest związany z danym przedsiębiorstwem, a więc jest zdystansowany wobec jego spraw wewnętrznych. |
| Panuje przekonanie, że zmiana została narzucona odgórnie. | Przekonanie zespołu do słuszności wprowadzenia danej zmiany przez przełożonych, przedstawianie korzyści płynących ze zmian bezpośrednio dla pracowników oraz firmy. |
| Opór przed nową sytuacją, lęk przed odczuciem swojej niekompetencji. | Uświadomienie pracowników o roli coacha, jego indywidualnym podejściu i nakierowaniu na pomoc i rozwój. |
| Strach przed brakiem czasu na bliżej nieokreślone rozmowy o rozwoju zawodowym. | Wprowadzenie coachingu ma na celu usprawnienie pracy oraz efektywne gospodarowanie czasem. |
| Obawa przed zmianą organizacji pracy. | Uświadomienie pracownikom, że rutyna źle wpływa na ich rozwój osobisty. |
Rodzaje coachingu
- Coaching personalny – nastawiony na rozbudowę sfery wewnętrznej człowieka.
- Life coaching – nastawiony na relacje i życie osobiste.
- Coaching medyczny – zajmujący się pracą z pacjentami oraz personelem medycznym.
- Coaching zawodowy oraz career coaching – związany z rozwojem, karierą.
- Executive coaching – praca z kadrą zarządzającą przedsiębiorstw.
- Coaching inwestycyjny – związany zazwyczaj z osobistymi inwestycjami (patrz też: Doradztwo finansowe, Doradztwo inwestycyjne).
- Coaching biznesowy – nastawiony na rozwój biznesu.
- Coaching grupowy – nastawiony na radzenie sobie z podobnymi wyzwaniami, przed którymi stoją uczestnicy szkolenia, np. problemy w związkach, relacjach w środowisku pracy, efektywność, przywództwo według Coaching Institute Polska.
- Diet coaching - nastawiony na budowanie zdrowych nawyków żywieniowych i trwałą zmianę destrukcyjnych przekonań/zachowań dot. jedzenia, konsekwentnie dąży do uzyskania zdrowej, stabilnej wagi ciała.
Inne formy wspomagania rozwoju
- Mentoring – starszy, bardziej doświadczony kolega udziela rad. Demonstrowane przez niego zachowania stanowią wzorzec do naśladowania. Wspomaga w ten sposób rozwój kompetencji. Bardzo użyteczna metoda wdrażania do pracy nowo zatrudnionego pracownika.
- Doradztwo – praca z klientem nieusatysfakcjonowanym swoim życiem (lub efektami swoich działań zawodowych), potrzebującym przewodnictwa i porady.
- Terapia – praca z klientem, który potrzebuje usunięcia psychologicznych lub fizycznych symptomów. Najczęściej ukierunkowana jest na poszukiwanie w przeszłości przyczyn stanu aktualnego, aby dokonać pożądanych zmian (uwolnienia od "emocjonalnego bólu").
- Konsulting – konsultant zapewnia ekspertyzę i rozwiązuje problemy biznesowe lub pomaga w rozwoju biznesu jako całości. Konsultant ma do czynienia z nadrzędnymi organizacjami lub ich poszczególnymi częściami, a nie z jednostkami składającymi się na nie. Konsultanci mają jedynie pośredni wpływ na jednostki.
- Nauczanie – nauczanie jest przekazywaniem wiedzy przez nauczyciela uczniowi. Nauczyciel wie coś, czego nie wie uczeń. Odwrotnie dzieje się w przypadku coachingu. Klient jest ekspertem i to klient zna odpowiedzi, a nie coach.
- Szkolenie – zajęcia pozaszkolne mające na celu uzyskanie, uzupełnienie lub doskonalenie umiejętności i kwalifikacji zawodowych lub ogólnych potrzebnych do wykonywania pracy, w tym umiejętności poszukiwania zatrudnienia.
- On the job training – szkolenie podczas wykonywania obowiązków służbowych, praca trenera z osobą szkoloną w normalnych sytuacjach zawodowych. Trener obserwuje, dostarcza informacji, daje wskazówki i udziela rad.