Мы используем файлы cookie.
Продолжая использовать сайт, вы даете свое согласие на работу с этими файлами.

Cykoria podróżnik

Другие языки:

Cykoria podróżnik

Подписчиков: 0, рейтинг: 0

Cykoria podróżnik (Cichorium intybus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Znany też jako podróżnik błękitny. Rodzimy obszar jego występowania to znaczna część Europy, Azji oraz Algieria i Tunezja w Afryce Północnej, ale rozprzestrzenił się szeroko i obecnie występuje na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy. Jest także uprawiany w Azji, Europie, Australazji, Afryce i Ameryce Północnej. W polskiej florze jest archeofitem pospolicie występującym na całym obszarze.

Morfologia

Pokrój

Kwiatostan (koszyczek)

Łodyga: Osiąga wysokość 30–120 cm. Łodygi dość cienkie, rozgałęzione, zielonkawoszare, u nasady szorstko owłosione, odporna na zerwanie dzięki zawartości mocnych włókien.
Liście: Na łodygach rzadko rozmieszczone, niewielkie, lancetowate, siedzące, całobrzegie lub lekko ząbkowane, o strzałkowatej lub sercowatej nasadzie. Liście dolne owłosione od spodu, tworzące przyziemną rozetę, zatokowo pierzastodzielne, długości 10–20 cm.
Kwiaty: Kwiaty niebieskie, czasem białe lub różowe. Koszyczki kwiatowe o średnicy 3–4 cm, złożone z licznych, języczkowatych kwiatów, osadzone na szczytach łodyg i w kątach łodyg bocznych lub górnych liści. Listki okrywy koszyczka ułożone w 2 szeregach, gruczołowato owłosione. Kwiaty brzeżne dłuższe, lancetowate. Otwarte tylko w ciągu dnia, bardzo trwałe.
Owoce: Odwrotnie jajowate, 2–5-kanciaste niełupki z wieńcem z krótkich łusek. Roślina wiatrosiewna.
Korzeń: Korzeń palowy, mało rozgałęziony, gruby, mięsisty, brunatny i gorzki w smaku.

C. intybus var. foliosum

Rozwój: bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do września, jest owadopylna.
Siedlisko: rośnie zwykle na glebach piaszczystych i kamienistych. Można ją spotkać na poboczach dróg, nasypach, ugorach, łąkach i obrzeżach pól uprawnych.
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Onopordetalia.
Liczba chromosomów 2n= 18.

Roślina lecznicza – używana w ziołolecznictwie od czasów prehistorycznych, m.in. w krajach niemieckojęzycznych i arabskich, stosowana także w homeopatii. Została zidentyfikowana przez Nil Sari jako jedna z roślin opisywanych przez Avicennę (pod nazwą „hindiba”), który to przypisywał im właściwości przeciwrakowe. Sari i dwoje współpracujących z nią naukowców opatentowało swoje odkrycie dotyczące grupy związków zawartych m.in. w cykorii podróżnik, a mających zastosowanie w leczeniu niektórych nowotworów.
- Surowiec zielarski: całe ziele, same płatki lub korzeń (Radix Cichorii). Zawierają glikozyd intubinę, dużo inuliny (ok. 40%), laktucynę, pektynę, cholinę, taraxasterol, sole mineralne i śladowe ilości olejków eterycznych.
- Działanie: korzeń łagodnie pobudza wytwarzanie soku żołądkowego, żółci oraz ma działanie moczopędne. Jest stosowany w wielu mieszankach ziołowych do leczenia zaburzeń trawienia i przy ogólnym osłabieniu. Działa lekko przeczyszczająco.
- Zbiór i suszenie: Całe ziele zbiera się w kwietniu. Korzeń zbiera się w październiku lub na wiosnę. Po wykopaniu należy go szybko umyć i suszyć w temperaturze ok. 40 °C.

Sztuka kulinarna
- Młode listki cykorii można wiosną dodawać do sałatek, ze względu na zawartość witamin C, B i mikroelementów.
- Korzeni cykorii (odmiany znanej jako cykoria korzeniowa, C. intybus var. sativum) po ususzeniu, zmieleniu i uprażeniu używa się jako ważnego składnika kawy zbożowej. Przy prażeniu zawarta w korzeniu inulina przemienia się w związek o aromacie przypominającym kawę.
Cykorię podróżnik często sadzi się w zegarach kwiatowych z powodu regularnego otwierania się i zamykania kwiatostanów.

Według legendy kwiaty cykorii swój niebieski kolor zawdzięczają oczom dziewczyny, płaczącej za straconym ukochanym.

Młode liście i korzenie są jadalne. Uważa się, że od Egipcjan Żydzi nauczyli się spożywania w okresie Pesach mięsa z gorzkimi ziołami (Lb 9,11). Niektórzy badacze roślin biblijnych są zdania, że wśród tych ziół znajdowały się cykoria podróżnik i Cichorium pumilum. Arabowie do dzisiaj spożywają mięso z gorzkimi ziołami, są wśród nich obydwa wymienione gatunki cykorii, które wśród innych ziół są sprzedawane na straganach.

Poczta Polska wyemitowała 5 września 1967 r. znaczek pocztowy przedstawiający cykorię podróżnik o nominale 7,90 zł, w serii Kwiaty polne. Autorem projektu znaczka był Tadeusz Michaluk. Znaczek pozostawał w obiegu do 31 grudnia 1994 r. Cykoria podróżnik pojawiła się też na pierwszym znaczku tej serii o nominale 20 gr, w bukiecie kwiatów polnych.

Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

Identyfikatory zewnętrzne: