Cytryniec chiński (Schisandra chinensis (Turcz.) Baill.) – gatunek rośliny z rodziny cytryńcowatych. W stanie naturalnym występuje w górskich lasach i dolinach rzek Dalekiego Wschodu. Głównie w Rosji, Korei, Japonii i Chinach.

Morfologia

Łodyga: Jest elastyczna i oplata pnie drzew. Dorasta od 8 do 15 m, o średnicy od 1 do 1,5 cm.
Liście: Ogonkowe, ułożone w pęczkach. Eliptyczne lub odwrotnie jajowate, o długości 10 cm i szerokości 5 cm. Brzeg mają drobnoząbkowany, nasada jest klinowata. Na końcu są zaostrzone, po roztarciu przyjemnie pachną. Dekoracyjne.
Kwiaty: Rozdzielnopłciowe o średnicy ok. 2 cm, zwisające na długich szypułkach, skupione po od 2 do 5 w kątach liści. Pachnące, o kolorze białym lub kremowym, a w okresie przekwitania różowawym.
Owoce: Kłosowata kiść złożona z od 10 do 40 kulistych, soczystych, szkarłatnoczerwonych jagód o średnicy do 1 cm, które zawierają jedno lub dwa nasiona.

Uprawa

Wymagania: Stanowisko ciepłe, słoneczne lub lekko zacienione. Roślina powinna być osłonięta od wiatru. Gleba żyzna, wilgotna i przepuszczalna. Cytryniec chiński jest mrozoodporny, wytrzymuje spadki temperatur do -30 °C.

Biologia i ekologia

Dwupienne pnącze. Kwitnie od maja do czerwca. Rośnie na glebach żyznych, próchnicznych, dostatecznie wilgotnych. Roślina mało wytrzymała na suszę, lubi stanowiska wodne.

Zastosowanie

Owoc cytryńca chińskiego, nazywany owocem o pięciu smakach, stosowany był od tysięcy lat w medycynie starożytności. Używany był do leczenia impotencji u mężczyzn, rzeżączki oraz częstego oddawania moczu. Podawano go w terapiach chorób układu pokarmowego, biegunkach i występowaniu czerwonki. Używano go przy leczeniu astmy, kaszlu, kołatania serca, niedośnienia, stanach przemęczenia, nadmiernego pocenia czy bezsenności.

Roślina lecznicza:
- Surowiec zielarski: Owoce i nasiona. Owoce zawierają cukry, kwasy organiczne (kwas cytrynowy, kwas jabłkowy, kwas winowy) i witaminę C. Nasiona zawierają schizandrynę i schizandrol i witaminę E.
- Działanie: Owoce zwiększają zdolności do pracy umysłowej i fizycznej, usuwają zmęczenie, poprawiają ostrość widzenia w ciemności.
Roślina ozdobna, rozmnażana z odkładów i odrostów korzeniowych. W Polsce bywa sadzona w parkach.
Roślina owocowa. Uprawiana jako drzewo owocowe we wschodniej Azji.
Roślina jadalna. Z owoców sporządza się konfitury, dżemy. Soku używa się jako dodatek smakowy do win. Z kory i liści sporządza się napar, który może zastąpić herbatę.

Galeria

Cytryniec chiński. Liście
Cytryniec chiński. Owoce
Cytryniec chiński

Bibliografia

Halina Strzelecka (red.), Józef Kowalski (red.): Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-13132-2.
Zdzisław Kawecki, Romuald Łojko, Bolesław Pilarek: Mało znane rośliny sadownicze. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2007. ISBN 978-83-7299-512-4.
Czikow P., Łaptiew J., „Rośliny lecznicze i bogate w witaminy", Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1988.

Kontrola autorytatywna (takson):

LCCN: sh88023094
NKC: ph640626
J9U: 987007532154205171

Encyklopedia internetowa:

Britannica: plant/magnolia-vine

Identyfikatory zewnętrzne:

EoL: 5348382
Flora of China: 200008486
GBIF: 7335132
INaturalist: 431610, 431608
IPNI: 60456331-2
NCBI: 50507
The Plant List: kew-2585428
Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:60456331-2
Tropicos: 19300157