Elegia (gr. ἐλεγεία elegeia – pieśń żałobna) – utwór liryczny o treści poważnej, refleksyjny, utrzymany w tonie smutnego rozpamiętywania, rozważania lub skargi, dotyczący spraw osobistych lub problemów egzystencjalnych (przemijanie, śmierć, miłość); wyróżnia się elegie miłosne i patriotyczne. Należy do najbardziej charakterystycznych form liryki bezpośredniej.
W poezji starogreckiej, skąd wywodzi się ten gatunek, obowiązkowa była dla niego forma wierszowa dystychu elegijnego. Mistrzem elegii w poezji starorzymskiej był Owidiusz, po nim gatunek ten uprawiali z powodzeniem John Milton, Johann Wolfgang von Goethe, Aleksander Puszkin, Rainer Maria Rilke.
W Polsce elegie pisali m.in. Jan Kochanowski, Władysław Broniewski, Franciszek Karpiński (Żale Sarmaty) i Krzysztof Kamil Baczyński (Elegia o ...[chłopcu polskim]). Tomik zatytułowany Elegie jest najbardziej znanym dziełem czeskiego poety Jiříego Ortena.
W historii literatury angielskiej jedną z najważniejszych elegii jest Beowulf nieznanego autorstwa – utwór pochodzi z ok. VIII wieku. Następnie: Wanderer, Seafarer – oba teksty są elegiami egzystencjalnymi, przedstawiają dwa punkty widzenia mężczyzn udręczonych, skazanych na banicję.
Bibliografia
- Grzegorz Gazda: Słownik europejskich kierunków i grup literackich XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-15724-1.