Erlotynib
|
|
Nazewnictwo
|
|
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
|
N-(3-etynylofenylo)-6,7-bis(2-metoksyetoksy)chinazolin-4-amina
|
|
Ogólne informacje
|
Wzór sumaryczny
|
C22H23N3O4
|
Masa molowa
|
393,44 g/mol
|
Identyfikacja
|
Numer CAS
|
183321-74-6
|
PubChem
|
176870
|
DrugBank
|
DB00530
|
SMILES
|
COCCOC1=C(C=C2C(=C1)C(=NC=N2)NC3=CC=CC(=C3)C#C)OCCOC
|
|
InChI
|
InChI=1S/C22H23N3O4/c1-4-16-6-5-7-17(12-16)25-22-18-13-20(28-10-8-26-2)21(29-11-9-27-3)14-19(18)23-15-24-22/h1,5-7,12-15H,8-11H2,2-3H3,(H,23,24,25)
|
InChIKey
|
AAKJLRGGTJKAMG-UHFFFAOYSA-N
|
|
|
|
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
|
|
Klasyfikacja medyczna
|
ATC
|
L01EB02
|
Farmakokinetyka
|
|
Działanie
|
przeciwnowotworowe
|
Procent wchłaniania
|
60% (doustnie)
|
Okres półtrwania
|
36,2 h
|
Wiązanie z białkami osocza i tkanek
|
93%
|
Metabolizm
|
wątrobowy
|
|
Uwagi terapeutyczne
|
|
Drogi podawania
|
doustnie
|
|
Erlotynib – organiczny związek chemiczny, w postaci chlorowodorku stosowany w leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuca, raka trzustki i innych nowotworów.
Erlotynib specyficznie hamuje jeden z enzymów kluczowych dla rozwoju guza. Erlotynib działa podobnie do wcześniej opracowanego gefitynibu: jest inhibitorem kinazy tyrozynowej receptora czynnika wzrostu naskórka (EGFR) i silnie hamuje wewnątrzkomórkową fosforylację EGFR. Ten receptor jest wyrażany w dużej ilości, a czasem również ulega mutacjom, w komórkach rozmaitych nowotworów. W badaniach klinicznych III fazy stwierdzono, że erlotynib, w odróżnieniu od gefitynibu, przedłuża życie chorym na raka płuc. Dopuszczono go do leczenia miejscowo zaawansowanego lub rozsianego niedrobnokomórkowego raka płuc, w przypadkach gdy wcześniejsza (przynajmniej jedna) chemioterapia nie odniosła skutku.
W listopadzie 2005 amerykańska Agencja Żywności i Leków zaaprobowała użycie erlotynibu w połączeniu z gemcytabiną w leczeniu miejscowo zaawansowanego, nieoperacyjnego lub rozsianego raka trzustki.
Na erlotynib w badaniach klinicznych najlepiej odpowiadali chorzy na raka płuc, którzy nigdy wcześniej nie palili, kobiety, zwłaszcza kobiety pochodzenia azjatyckiego. Lek jest skuteczny tylko u chorych, którzy wyrażają EGFR. Firma Genzyme pracuje nad testem na mutacje EGFR, który pozwoli przewidzieć skuteczność leku przed jego podaniem.
Erlotynib zwiększa przeżywalności chorych na raka płuc oraz poprawia jakość ich życia, natomiast nie leczy nowotworu.
Erlotynib jest przykładem tzw. leku celowanego molekularnie, czyli skierowanego przeciwko ściśle określonym białkom budującym komórki nowotworowe, niezbędnym do ich wzrostu i podziałów.
Działanie niepożądane
Częstymi objawami ubocznymi są:
- biegunka
- wysypka na twarzy i szyi, podobna do trądziku (pojawia się u większości przyjmujących lek, po czasie zwykle zanika)
- utrata apetytu
- zmęczenie.
Rzadko: śródmiąższowa choroba płuc (objawiająca się nagłymi trudnościami w oddychaniu i gorączką) – grozi poważnymi powikłaniami i zwykle powoduje decyzję o zaprzestaniu leczenia preparatem.
L01A – Leki alkilujące |
L01AA – Analogi iperytu azotowego |
|
L01AB – Estry kwasu sulfonowego |
|
L01AC – Iminy etylenowe |
|
L01AD – Pochodne nitrozomocznika |
|
L01AG – Epitlenki |
|
L01AX – Inne |
|
|
L01B – Antymetabolity |
L01BA – Analogi kwasu foliowego |
|
L01BB – Analogi puryn |
|
L01BC – Analogi pirymidyn |
|
|
L01C – Alkaloidy roślinne i inne związki pochodzenia naturalnego |
L01CA – Alkaloidy Vinca i ich analogi |
|
L01CB – Pochodne podofilotoksyny |
|
L01CC – Pochodne kolchicyny |
|
L01CD – Taksany |
|
L01CE – Inhibitory topoizomerazy 1 |
|
L01CX – Inne |
|
|
L01D – Antybiotyki cytotoksyczne i związki pochodne |
L01DA – Aktynomycyny |
|
L01DB – Antracykliny i związki pochodne |
|
L01DC – Inne |
|
|
L01E – Inhibitory kinazy białkowej |
L01EA – Inhibitory kinazy tyrozynowej BCR-Abl |
|
L01EB – Inhibitory kinazy tyrozynowej receptora nabłonkowego czynnika wzrostu (EGFR) |
|
L01EC – Inhibitory kinazy seroninowo-treoninowej B-Raf (BRAF) |
|
L01ED – Inhibitory kinazy chłoniaka anaplastycznego (ALK) |
|
L01EE – Inhibitory kinazy aktywowanej mitogenami (MEK) |
|
L01EF – Inhibitory kinaz cyklino-zależnych (CDK) |
|
L01EG – Inhibitory kinazy mTOR |
|
L01EH – Inhibitory kinazy receptora ludzkiego czynnika wzrostu naskórka 2 (HER2) |
|
L01EJ – Inhibitory kinazy janusowej (JAK) |
|
L01EK – Inhibitory kinazy receptora czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGFR) |
|
L01EL – Inhibitory kinazy tyrozynowej Brutona (BTK) |
|
L01EM – Inhibitory kinazy 3-fosfatydyloinozytolu (Pi3K) |
|
L01EN – Inhibitory kinazy tyrozynowej receptora czynnika wzrostu fibroblastów (FGFR) |
|
L01EX – Inne inhibitory kinazy proteinowej |
|
|
L01F – Przeciwciała monoklonalne oraz przeciwciała skoniugowane z cytostatykami |
L01FA – Inhibitory CD20
|
|
L01FB – Inhibitory CD22
|
|
L01FC – Inhibitory CD38
|
|
L01FD – Inhibitory HER2
|
|
L01FE – Inhibitory EGFR
|
|
L01FF – Inhibitory PD–1/PD–L1
|
|
L01FG – Inhibitory PD–1/PD–L1
|
|
L01FX – Inne przeciwciała monoklonalne oraz przeciwciała skoniugowane z cytostatykami |
|
|
L01X – Pozostałe leki przeciwnowotworowe
|
L01XA – Związki platyny |
|
L01XB – Metylohydrazyny |
|
L01XD – Środki stosowane w terapii fotodynamicznej |
|
L01XF – Retinoidy stosowane w terapii przeciwnowotworowej |
|
L01XG – Inhibitory proteasomu |
|
L01XH – Inhibitory deacetylaz histonów (HDAC) |
|
L01XJ – Inhibitory szlaku Hedgehog |
|
L01XK – Inhibitory polimeraz poli-ADP-rybozy (PARP) |
|
L01XX – Inne |
|
L01XY – Połączenia leków przeciwnowotworowych |
|
|