| Wuchereria bancrofti | |
| (Cobbold, 1877) | |
 Mikrofilaria Wuchereria bancrofti od pacjenta z Haiti. Gruby rozmaz krwi barwiony hematoksyliną | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
filaria Bancrofta |
Filaria Bancrofta, nitkowiec ludzki (Wuchereria bancrofti syn. Filaria sanguinis) – nicień występujący w krajach o gorącym klimacie w Ameryce Południowej, w Azji i w Afryce. Pasożyt wywołujący chorobę zwaną słoniowacizną (elefantioza, filarioza).
Ciało obłe, długości 4 cm (samiec), 8-10 cm (samica).
Żywicielem pośrednim są komary, żywicielem ostatecznym jest człowiek i małpy. Pasożytują w naczyniach limfatycznych człowieka, powodując zamykanie i rozrastanie się ścianek naczyń. Przy tym tworzą się guzy (do kilkudziesięciocentymetrowej średnicy). Wywołuje to potężne zniekształcenia, zwłaszcza kończyn (np. zniekształcona noga przypomina nogę słonia).
Cykl rozwojowy
Zakażony larwami komar podczas odżywiania się krwią wprowadza do ustroju człowieka larwy. Larwy czynnie migrują do naczyń krwionośnych i limfatycznych. Osiadają w węzłach chłonnych, gdzie dojrzewają i wzrastają. Zapłodniona samica wydala larwy. Nocą larwy przedostają się z układu chłonnego do krwi obwodowej, skąd są pobierane przez komary odżywiające się krwią. W przewodzie pokarmowym komara są krótko, migrują do jamy ciała, gdzie dojrzewają i wzrastają, po czym aktywnie przechodzą do ślinianek owada, a stąd po dwóch tygodniach od przejścia na owada znów trafiają do żywiciela ostatecznego.
Pasożyty powodują niedrożność węzłów i naczyń limfatycznych, ponadto pobudzają do wzrostu tkankę łączną właściwą. Skutkiem tego są zastoje limfy, wystąpienie obrzęków i narastanie tkanki łącznej wokół pasożyta. Chorzy mają gorączkę, dreszcze, eozynofilię. Charakterystyczne dla choroby jest wyjątkowe powiększanie się części ciała, w których egzystuje pasożyt. Najczęściej przebywa on w okolicach narządów płciowych, wokół gruczołów sutkowych, w pachwinach i w kończynach co często jest trudne w leczeniu, a w niektórych przypadkach usuwane chirurgicznie. Objawy typu olbrzymich zdeformowanych części ciała noszą nazwę słoniowacizny (słoniowatość). Mikrofilarie w ciągu dnia zlokalizowane są w naczyniach (zatokach) i grudkach chłonnych narządów wewnętrznych (serce, płuca, wątroba, trzustka, śledziona, nerki). Mogą wówczas upośledzać ukrwienie tych organów oraz wywoływać stany zapalne. Okolice pasożytowania nitkowca najczęściej ulegają zakażeniu paciorkowcami i gronkowcami, co przejawia się zropieniem i martwicą tkanek.
Rozpoznanie choroby opiera się na podstawie występujących objawów oraz badaniu krwi pobranej z naczyń podskórnych w godzinach nocnych. We krwi stwierdza się wówczas mikrofilarie.
Profilaktyką jest zwalczanie komarów, stosowanie środków odstraszających komary oraz chroniących przed komarami.