Gazometria – diagnostyczne badanie laboratoryjne krwi umożliwiające rozpoznanie i monitorowanie zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej i wymiany gazowej organizmu. Polega na pobraniu krwi, najczęściej tętniczej (z tętnicy promieniowej lub udowej) albo kapilarnej (z opuszki palca lub płatka ucha), do specjalnej heparynizowanej strzykawki. Po pobraniu krwi strzykawkę należy szczelnie zamknąć, aby krew w strzykawce nie miała kontaktu z powietrzem.
Parametry
W badaniu oznacza się następujące parametry:
| Symbol | Nazwa i wyjaśnienie | Norma |
|---|---|---|
| pH | ujemny logarytm dziesiętny ze stężenia jonów wodorowych | 7,36–7,44 |
| PaCO2, pCO2 | ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi tętniczej | 32–45 mm Hg |
| HCO3-akt | aktualne stężenie wodorowęglanów w osoczu | 21–27 mmol/l |
| HCO3-std | standardowe stężenie wodorowęglanów – zawartość wodorowęglanów w osoczu krwi wysycanej w temperaturze 38 °C mieszanką gazową o PaCO2 40 mm Hg, wzbogaconą tlenem do całkowitego wysycenia hemoglobiny | 21–25 mmol/l |
| BE | nadmiar zasad lub niedobór zasad – różnica między należnym a aktualnym stężeniem zasad buforowych we krwi | -2,3–2,3 mval/l |
| PaO2, pO2 | ciśnienie parcjalne tlenu we krwi tętniczej | 75–100 mm Hg |
| ctCO2 | całkowita zawartość dwutlenku węgla w osoczu | 22–28 mmol/l |
| SpO2, SaO2 | saturacja – wysycenie tlenem hemoglobiny | 95–98% |
Rozpoznawanie zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej
Badanie gazometryczne z uwzględnieniem obrazu klinicznego pozwala na pełną diagnostykę zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowych w organizmie człowieka.
| Rozpoznanie | pH | pCO2 | HCO3- | |
|---|---|---|---|---|
| Składowa oddechowa | ||||
| kwasica oddechowa | niewyrównana | ↓ | ↑ | N |
| częściowo wyrównana | ↓ | ↑ | ↑ | |
| całkowicie wyrównana | N | ↑ | ↑ | |
| zasadowica oddechowa | niewyrównana | ↑ | ↓ | N |
| częściowo wyrównana | ↑ | ↓ | ↓ | |
| całkowicie wyrównana | N | ↓ | ↓ | |
| Składowa metaboliczna | ||||
| kwasica metaboliczna | niewyrównana | ↓ | N | ↓ |
| częściowo wyrównana | ↓ | ↓ | ↓ | |
| całkowicie wyrównana | N | ↓ | ↓ | |
| zasadowica metaboliczna | niewyrównana | ↑ | N | ↑ |
| częściowo wyrównana | ↑ | ↑ | ↑ | |
| całkowicie wyrównana | N | ↑ | ↑ | |
| Składowa mieszana | ||||
| zaburzenia mieszane | kwasica metaboliczna i oddechowa | ↓ | ↑ | ↓ |
| zasadowica metaboliczna i oddechowa | ↑ | ↓ | ↑ | |
Zobacz też
Bibliografia
- Andrzej Szczeklik (red.): Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie, tom I. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, s. 472. ISBN 83-7430-031-0.
- Jeremiasz Tomaszewki: Diagnostyka laboratoryjna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2001, s. 180–188. ISBN 83-200-3591-0.
