 Wirus gorączki zachodniego Nilu | |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 |
A92.3 |
|---|---|
Gorączka Zachodniego Nilu – ostra, choroba wirusowa, wywołana zakażeniem wirusem Zachodniego Nilu, który jest zwykle przenoszony przez komary.
Znaczna większość zakażonych ma łagodne objawy lub nie ma żadnych objawów, ale u ok. 20% chorych zakażenie objawia się jako ostra choroba gorączkowa. U około 1% chorych może dojść do zajęcia ośrodkowego układu nerwowego (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i zapalenie mózgu). W tej grupie chorych śmiertelność może wynieść ok. 10%.
Etiologia
Gorączkę Zachodniego Nilu wywołuje wirus Zachodniego Nilu (WNV), jednoniciowy RNA wirus zaliczany do rodzaju Flavivirus rodziny Flaviviridae. Należy do kompleksu serologicznego japońskiego zapalenia mózgu wraz z wirusami zapalenia mózgu St. Louis i doliny Murray oraz wirusem Kunjin (podtyp australijski WNV).
Pierwotnym rezerwuarem WNV są ptaki. Wirus transmitowany jest od nich na inne ptaki i ssaki (w tym ludzi) przez komary (głównie gatunki z rodzajów Aedes, Anopheles, Culex ale także Deinocerites, Mansonia, Orthopodomyia, Psorophora, Uranotaenia i Coquillettidia). Wirus bywa wykrywany u koni, kotów, psów, domowych królików, wiewiórek, skunksów i nietoperzy.
Możliwe jest przeniesienie zakażenia drogą wertykalną na płód. Stwierdzono także pojedyncze przypadki transmisji wirusa podczas transfuzji krwi i przeszczepu oraz zakażenia laboratoryjne.
Zasięg geograficzny
Od 1937 roku, kiedy po raz pierwszy wyizolowano wirusa w północno-zachodniej Ugandzie (dystrykt West Nile), WNV wywoływał infekcje bezobjawowe i gorączkowe u ludzi w Afryce, zachodniej Azji i krajach Bliskiego Wschodu. Występowały nieregularne, nieliczne zachorowania, zwykle bez objawów neurologicznych. Od połowy lat 90. zauważono zwiększenie częstości i ciężkości zachorowań. W kolejnych latach epidemie choroby notowano w Rumunii (1996), Rosji (1999) i Izraelu (2000), jednakże przez długi czas nie były znane żadne przypadki wykrycia wirusa na półkuli zachodniej. Dopiero od roku 1999 wirus rozprzestrzenił się w Ameryce Północnej. Przez pierwsze 3 lata w USA naliczono w sumie niespełna 150 zachorowań, ale w roku 2002 odnotowano ich 4156, a w 2003 roku ponad 9800. W 2006 roku potwierdzono w tym kraju 4268 przypadków.
Objawy u zwierząt
Część zwierząt nie przejawia żadnych objawów choroby, u innych może wystąpić gorączka, kurcze mięśni, osłabienie, utrata koordynacji ruchowej, zaburzenia zachowania.
U koni może dojść do osłabienia nóg zadnich, potykania, niezdolności do stania, apatii, drżenia głowy. W niektórych przypadkach zwierzę umiera lub musi być uśpione.
Objawy i przebieg u ludzi
Infekcja u wielu osób przebiega bezobjawowo lub daje łagodne objawy. Jeśli dochodzi do rozwinięcia się choroby, objawy pojawiają się po 2 – 15 dniach. W postaciach lekkich choroba może dawać objawy rzekomogrypowe (gorączka, ból głowy, bóle mięśni), czasem drobną wysypkę lub powiększenie węzłów chłonnych. W cięższych przypadkach objawy są bardziej nasilone a przebieg gwałtowny, mogą dołączyć się nudności, wymioty, trudności w połykaniu, kręcz szyi, osłabienie mięśni, utrudnienie chodu, zaburzenia koordynacji, parkinsonizm, zaburzenia świadomości. U osób immunoniekompetentnych istnieje zwiększone ryzyko ciężkiego przebiegu choroby, aż do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu czy ostrego porażenia wiotkiego (ang West Nile Poliomyelitis). Zdarzają się także przypadki śmiertelne.
W badaniach laboratoryjnych w przebiegu choroby stwierdza się umiarkowaną leukocytozę z limfocytopenią i niedokrwistość.
U niektórych osób dochodzi do całkowitego wyzdrowienia, ale u części pacjentów obserwuje się powikłania pod postacią przewlekających się dolegliwości mięśniowych, bólów głowy, uczucia zmęczenia, depresji, zaburzeń pamięci i koncentracji oraz zaburzeń funkcjonowania.
Rozpoznanie
Podejrzenie choroby wysuwa się na podstawie obrazu klinicznego. Rozpoznanie potwierdza się wykrywając przeciwciała klasy IgM testem ELISA. Złotym standardem w oznaczeniu obecności wirusa w materiale autopsyjnym jest hodowla, ale badanie to w przypadkach przyżyciowych daje często wyniki fałszywie ujemne.
Leczenie
Stosuje się leczenie objawowe. Leczenia przyczynowego nie opracowano.
Zapobieganie
Za najlepszą metodę zapobiegania chorobie uważa się unikanie pogryzienia przez komary (stosowanie odpowiednich repelentów, moskitier, tworzenie niekorzystnych warunków do rozrodu komarów). Szczepionki nie opracowano.
Bibliografia
- Public Health Agency of Canada: West Nile Virus
- Centers for Disease Control and Prevention: West Nile Virus
- Acha P. N., Szyfres B. Zoonoses and Communicable Diseases Common to Man and Animals. ISBN 92-75-31992-8. (PDF)
