Gotfryd IV Garbaty

Gotfryd IV Garbaty

książę Górnej Lotaryngii, pan Verdun, markiz Anvers, margrabia Toskanii, margrabia Antwerpii
Książę Górnej Lotaryngii jako Gotfryd IV (III)
Okres	od 1069 do 26 lutego 1076
Poprzednik	Gotfryd II (III) Brodaty
Następca	Konrad Salicki
Margrabia Toskanii
Okres	od 1069 do 26 lutego 1076
Poprzednik	Gotfryd II (III) Brodaty
Następca	Matylda toskańska
Margrabia Antwerpii
Okres	od 1070 do 26 lutego 1076
Poprzednik	Baldwin VI Flandryjski
Następca	Gotfryd z Bouillon
Dane biograficzne
Dynastia	dynastia z Verdun
Data urodzenia	1025/1040
Data śmierci	26 lutego 1076
Ojciec	Gotfryd Brodaty
Matka	Doda
Rodzeństwo	Ida Lotaryńska
Żona	Matylda toskańska
Dzieci	Beatrycze

Gotfryd III Garbaty (ur. 1025/40, zm. 26 lutego 1076 w Vlaardingen koło Antwerpii) – książę Górnej Lotaryngii jako Gotfryd IV (lub Gotfryd III) oraz margrabia Toskanii jako Gotfryd II od 1069 roku aż do śmierci (de facto od 1070 w Toskanii rządziła Matylda); margrabia Antwerpii jako Gotfryd III od 1070 do śmierci.

Syn i następca Gotfryda II (III) Brodatego, księcia Górnej i Dolnej Lotaryngii oraz Dody. Jego siostrą była Ida, żona Eustachego II z Boulogne. Gotfryd zyskał swój przydomek ze względu na niski wzrost i zgarbioną postawę.

W 1069 roku poślubił zaręczoną mu już w dzieciństwie Matyldę Toskańską, córkę jego macochy Beatrycze z Bar (córki Fryderyka, księcia Górnej Lotaryngii z bocznej linii dynastii Luksemburgów) oraz księcia Bonifacego III – tym samym stał się władcą Toskanii iure uxoris. Doczekali się córki Beatrycze (1070/1-1071). W tym samym roku, w którym wziął ślub, został następcą ojca w Górnej Lotaryngii po jego śmierci. W 1070 roku zdobył Antwerpię.

W 1070 lub 1071 Matylda opuściła męża, rozczarowana śmiercią dziecka i fizyczną niedoskonałością męża. Udała się do rodzinnej Toskanii i uzyskała repudium. Zaczęła rządzić tam razem z matką, pozbawiając władzy Gotfryda. W 1072 roku wyruszył do Włoch – chcąc ratować małżeństwo, udał się do jej matki, a potem do papieża Grzegorza VII, obiecując mu pomoc militarną. Decyzja Matyldy była jednak nieodwołalna. Pogodziwszy się z tym, Gotfryd powrócił na północ. Wkrótce między cesarzem a papieżem wybuchł spór o inwestyturę. Małżonkowie pogłębili swój podział i stanęli po przeciwnych stronach konfliktu – Gotfryd popierał cesarza, a Matylda – papieża. To przed jej zamkiem, w którym skrył się Grzegorz VII, w styczniu 1077 roku Henryk IV Salicki odbywał trzydniową pokutę.

Od połowy lat 70. działał jako wierny sojusznik cesarza. W 1075 na jego polecenie najechał księcia saskiego Magnusa Bildunga, na którego ziemiach wybuchło powstanie. Później wspomógł biskupa Utrechtu Wilhelma I van Gelre w najeździe na hrabiego Holandii Dirka V. W 1076 roku wyruszył do Utrechtu, gdyż wybuchł tam bunt przeciw chwilowo nieobecnemu biskupowi. 26 lutego 1076 roku został zamordowany przez buntownika Gizelberto podczas załatwiania potrzeby fizjologicznej, prawdopodobnie na zlecenie Dirka V lub Roberta I Fryzyjskiego.

Ponieważ Gotfryd nie pozostawił po sobie męskich potomków, nie było głównego dziedzica jego ziem. Toskanię objęła wdowa Matylda, współrządząca z matką (zm. także w 1076), a potem panująca samodzielnie. Antwerpię, Verdun, Bouillon, Stenay i Anvers objął jego siostrzeniec Gotfryd z Bouillon, toczący później walki o Toskanię z Matyldą i Albertem III z Namur. Górna Lotaryngia powróciła do domeny cesarskiej, a cesarz wkrótce nadał ją swemu synowi Konradowi.

Bibliografia

• Biografia na stronie FMG.ac
• David Hay: The military leadership of Matilda of Canossa, 1046-1115. Manchester: Manchester University Press, 2008, s. 35, 43-44.