Janina Ochojska

Janina Ochojska

Data i miejsce urodzenia	12 marca 1955 Gdańsk
Zawód, zajęcie	polityk, działaczka społeczna, astronom
Alma Mater	Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Stanowisko	prezes Polskiej Akcji Humanitarnej (od 1992), posłanka do Parlamentu Europejskiego IX kadencji (od 2019)
Odznaczenia

Janina Maria Ochojska-Okońska (ur. 12 marca 1955 w Gdańsku) – polska działaczka humanitarna, założycielka i prezes Polskiej Akcji Humanitarnej, astronom, działaczka opozycji demokratycznej w PRL, posłanka do Parlamentu Europejskiego IX kadencji.

Życiorys

Jej matka była maszynistką, a ojciec górnikiem. Ma młodszego brata Grzegorza. Gdy miała sześć miesięcy, zachorowała na polio i od tamtej pory wskutek doznanego porażenia pozostaje niepełnosprawna fizycznie. Jak sama wspominała, zaakceptowanie swojej niepełnosprawności zawdzięczała pobytowi w Zakładzie Leczniczo-Wychowawczym dla Dzieci Kalekich, prowadzonym przez doktora Lecha Wierusza. Będąc nastolatką, przeszła operację kręgosłupa.

Ukończyła I Liceum Ogólnokształcące w Zabrzu. W 1980 została absolwentką astronomii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Do 1984 pracowała w Pracowni Astrofizyki w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk w Toruniu. Jako studentka działała w duszpasterstwie akademickim prowadzonym przez jezuitów w Toruniu.

Od końca lat 70. związana z opozycją demokratyczną, współpracowała z niezależną Biblioteką Społeczną Antoniego Stawikowskiego. Przystąpiła do NSZZ „Solidarność”, po wprowadzeniu stanu wojennego była zaangażowana w dystrybucję wydawnictw drugiego obiegu, a także w działalność miejscowego komitetu zajmującego się pomocą osobom represjonowanym i ich rodzinom.

W 1984 wyjechała na operację do Francji, gdzie zetknęła się z ideą pomocy humanitarnej. Jako wolontariuszka działała dla organizacji społecznej „EquiLibre”, wyszukując kontakty i koordynując pomoc dla Polski. W 1989 była wśród twórców polskiego oddziału tej fundacji. W 1992 zorganizowała konwój polskiej pomocy dla mieszkańców Sarajewa. W tym samym roku założyła Polską Akcję Humanitarną, w której objęła funkcję prezesa.

W 1996 wyszła za Michała Okońskiego, dziennikarza „Tygodnika Powszechnego”, małżeństwo zakończyło się rozwodem. W 2000 ukazał się wywiad rzeka Wojciecha Bonowicza z Janiną Ochojską pt. Niebo to inni, a w 2015 wywiad rzeka przeprowadzony przez Marzenę Zdanowską pt. Świat według Janki.

W kwietniu 2019 w trakcie kampanii wyborczej do Parlamentu Europejskiego, w której była kandydatką, ogłosiła publicznie, że choruje na raka piersi, ale nie zamierza rezygnować z kandydowania. W wyborach w tym samym roku uzyskała mandat posłanki do PE IX kadencji z 1. miejsca na liście komitetu Koalicja Europejska (jako kandydatka bezpartyjna z rekomendacji Platformy Obywatelskiej) w okręgu nr 12 obejmującym województwo dolnośląskie i województwo opolskie (otrzymała 307 227 głosów). W drugiej połowie 2020 poinformowała, że udało jej się zwalczyć chorobę nowotworową.

W trakcie zapoczątkowanego w 2021 kryzysu na granicy z Białorusią stanowczo krytykowała działania funkcjonariuszy polskiej Straży Granicznej, co spotkało się z krytyką m.in. w jej środowisku politycznym.

Odznaczenia i wyróżnienia

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski nadany za wybitne zasługi w działalności na rzecz budowania społeczeństwa obywatelskiego, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i społecznej (2011)
• Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej (Francja, 2003)
• Odznaka Honorowa „Bene Merito” (2009)
• Order Ecce Homo (1998)
• Order Uśmiechu

Nagrody i wyróżnienia

• Tytuł „Kobieta Roku” miesięcznika „Twój Styl” (1994)
• Tytuł „Kobieta Europy” przyznany przez Wspólnotę Europejską w Brukseli (1994)
• Medal św. Jerzego przyznany przez „Tygodnik Powszechny” (1994)
• Nagroda Pax Christi International Peace Award (1995)
• Atsushi Nakata Memorial (1996)
• Nagroda im. Jana Karskiego „Za Odwagę i Serce” (2002)
• Nagroda im. księdza Józefa Tischnera (2006)
• Nagroda PAU im. Erazma i Anny Jerzmanowskich (2009)
• Nagroda Lecha Wałęsy (2010)
• Perła Honorowa Polskiej Gospodarki w kategorii krzewienie wartości społecznych (2010)
• Tytuł „Człowiek bez barier 15-lecia” (2017)
• Doktor honoris causa Śląskiego Uniwersytetu Medycznego (2017)
• Tytuł honorowego obywatela m.st. Warszawy (2018)
• Nagroda Transatlantyk Glocal Hero (2018)