Kwas jotroksowy

Kwas jotroksowy

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) kwas 3,3'-{oksy-bis[2,1-etanodiiloksy-(1-okso-2,1-etanodiilo)-imino]}-bis[2,4,6-trijodobenzoesowy] Inne nazwy i oznaczenia farm. łac. acidum iotroxicum
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C22H18I6N2O9
Masa molowa	1215,82 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	51022-74-3
PubChem	3740
DrugBank	DB08945
SMILES C1=C(C(=C(C(=C1I)NC(=O)COCCOCCOCC(=O)NC2=C(C=C(C(=C2I)C(=O)O)I)I)I)C(=O)O)I
InChI InChI=1S/C22H18I6N2O9/c23-9-5-11(25)19(17(27)15(9)21(33)34)29-13(31)7-38-3-1-37-2-4-39-8-14(32)30-20-12(26)6-10(24)16(18(20)28)22(35)36/h5-6H,1-4,7-8H2,(H,29,31)(H,30,32)(H,33,34)(H,35,36) InChIKey JXMIBUGMYLQZGO-UHFFFAOYSA-N
Klasyfikacja medyczna
ATC	V08AC02
Stosowanie w ciąży	kategoria D
Farmakokinetyka Okres półtrwania 80 min Wiązanie z białkami osocza i tkanek 60–90%
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania dożylnie

Kwas jotroksowy (łac. acidum iotroxicum) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny, aromatyczny związek jodu o budowie dimerycznej. Stosowany jako jonowy środek cieniujący w diagnostyce obrazowej chorób dróg żółciowych.

Budowa i mechanizm działania

Jest pozytywnym środkiem cieniującym pochłaniającym promieniowanie rentgenowskie silniej od tkanek. Podawany jest dożylnie w postaci soli z megluminą (aminoalkoholem z grupy aminocukrów). W środowisku wodnym sól ta dysocjuje dając roztwór o wysokiej osmolalności, jednak niższej niż preparaty monomerycznego kwasu diatrozowego, dzięki czemu jest od nich bezpieczniejszy. W organizmie przechodzi do żółci. Jest wydalany na drodze transportu aktywnego z naczyń włosowatych do dróg żółciowych na poziomie hepatocytów.

Zastosowanie

Stosowany jest do cholangiografii i cholecystografii, w przypadkach kiedy cholecystografia po doustnych środkach jest niewystarczająca.

Znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Model Lists of Essential Medicines) (2017). Nie jest dopuszczony do obrotu w Polsce (2018).

Działania niepożądane

Może powodować następujące działania niepożądane u ponad 4% pacjentów: nieprzyjemny smak w ustach, nudności oraz wymioty.