Lamentacje Jeremiasza

Fragment Lamentacji: Przetoż ia płaczę; z oczu moich, z oczu moich, mówię, wody cieką, że iest daleko odemnie pocieszyciel użyty jako epitafium na nagrobku dziecka na cmentarzu żydowskim w Warszawie

Lamentacje Jeremiasza, Treny Jeremiasza, Lamentacje (w Biblii hebrajskiej איכה ʾēḫā(h), Eicha) – jedna z ksiąg Starego Testamentu. Składa się z pięciu rozdziałów. Jest napisana bardzo kunsztownym stylem. Każdy wiersz rozdziału pierwszego, drugiego oraz czwartego rozpoczyna się kolejną literą alfabetu hebrajskiego (po 22 wiersze w rozdziale). W rozdziale trzecim kolejną literą alfabetu rozpoczynają się trzy następujące po sobie wiersze (w sumie 66).

Autorem według tradycji żydowskiej jest prorok Jeremiasz.

Wątkiem przewodnim jest klęska królestwa Judzkiego w okresie najazdu babilońskiego (587/586 r. p.n.e.). Autor nie opisuje historii szczegółowo, lecz snuje refleksje na jej tle.

Lamentacje Jeremiasza znalazły zastosowanie w liturgii Wielkiego Tygodnia. W Ciemnych Jutrzniach należą do śpiewanych czytań biblijnych (łac. lectiones tenebrarum, fr. leçons de ténèbres), po których – jak po każdym czytaniu – następuje responsorium. Od XV w. do tych tekstów powstawały liczne kompozycje wybitnych kompozytorów – lamentacje.

Teksty z Lamentacji Jeremiasza były też wykorzystywane przez kompozytorów współczesnych w kompozycjach innego charakteru, np.:

• Leonard Bernstein – Jeremiah Symphony (1944) z tekstem hebrajskim w ostatniej części;
• Krzysztof Penderecki – Kadisz. Życie za życie. Łódzkim Abramkom, którzy chcieli żyć. Polakom, którzy ratowali Żydów – utwór napisany w 2009 r. na finał obchodów 65. rocznicy likwidacji Litzmannstadt Ghetto; obok innych tekstów wykorzystuje Lamentacje Jeremiasza.

Zobacz też

• Starożytny Izrael

Bibliografia

• Biblia Tysiąclecia wyd. V, Pallotinum, Poznań 2000.

Linki zewnętrzne

• Lamentacje Jeremiasza w przekładzie Biblii Tysiąclecia
• Karpowicz-Zbińkowska: Lamentacje Jeremiaszowe
• Barbara Krawcowicz, Lamentacje Jeremiasza
• The Genre of the Lamentations