Lamiwudyna, 3TC (łac. lamivudinum) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny z grupy analogów nukleozydów. Jej struktura jest zbliżona do L-2′-deoksycytozyny (enancjomeru naturalnej D-2′-deoksycyozyny), jednak brak jej grupy 3′-hydroksylowej, a w pozycji 3′ zamiast atomu węgla znajduje się atom siarki. Jest stosowana jako prolek w leczeniu zakażeń ludzkim wirusem niedoboru odporności oraz przewlekłym wirusowym zapaleniu wątroby typu B.

Mechanizm działania

Lamiwudyna zostaje przekształcona wewnątrzkomórkowo w procesie fosforylacji oksydacyjnej w czynny metabolit trójfosforan lamiwudyny. Trójfosforan lamiwudyny jest kompetencyjnym inhibitorem odwrotnej transkryptazy ludzkiego wirusa niedoboru odporności (HIV) zarówno typu HIV-1, jak i HIV-2. Pomimo że oporność HIV na lamiwudynę w monoterapii szybko narasta, to lamiwudyna opóźnia pojawienie się oporności na zydowudynę, a w niektórych przypadkach przywraca na nią wrażliwość.

Zastosowanie

zakażenie HIV i następczy zespół nabytego niedoboru odporności,
przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B, gdy inne leki przeciwwirusowe są niedostępne lub niewłaściwe

Lamiwudyna znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Model Lists of Essential Medicines) (2017).

Lamiwudyna jest dopuszczona do obrotu w Polsce w połączeniu z zydowudyną (2018).

Działania niepożądane

Lamiwudyna może powodować następujące działania niepożądane u ponad 1% pacjentów: ból głowy, bezsenność, kaszel, objawy ze strony nosa, nudności, wymioty, ból brzucha, biegunka, wysypka, łysienie, ból stawów, choroby mięśni, zmęczenie, osłabienie, gorączka. W przypadku większości działań niepożądanych nie można ocenić czy są one związane bezpośrednio z lekiem, czy też z objawami zakażenia ludzkim wirusem niedoboru odporności.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Substancja lecznicza w klasyfikacji anatomiczno-terapeutyczno-chemicznej (ATC)

J05: Leki przeciwwirusowe do stosowania wewnętrznego

J05A – Preparaty działające
bezpośrednio na wirusy

J05AA – Tiosemikarbazony	metysazon
J05AB – Nukleozydy i nukleotydy (bez inhibitorów odwrotnej transkryptazy)	acyklowir idoksurydyna widarabina gancyklowir famcyklowir walacyklowir cidofowir pencyklowir walgancyklowir brywudyna remdesiwir bryncydofowir
J05AC – Cykliczne aminy	rymantadyna tromantadyna
J05AD – Pochodne kwasu fosfonowego	foskarnet fosfonet
J05AE – Inhibitory proteazy	sakwinawir indynawir rytonawir nelfinawir amprenawir lopinawir fosamprenawir atazanawir typranawir darunawir
J05AF – Nukleozydy i nukleotydy – inhibitory odwrotnej transkryptazy	zydowudyna didanozyna zalcytabina stawudyna lamiwudyna abakawir dizoproksyl tenofowiru dipiwoksyl adefowiru emtrycytabina entekawir telbiwudyna klewudyna alafenamid tenofowiru
J05AG – Nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy	newirapina delawirdyna efawirenz etrawiryna rilpiwiryna dorawiryna
J05AH – Inhibitory neuraminidazy	zanamiwir oseltamiwir peramwir laninamiwir
J05AJ – Inhibitory integrazy	raltegrawir elwitegrawir dolutegrawir kabotegrawir
J05AP – Leki przeciwwirusowe stosowane w zakażeniach HCV	rybawiryna telaprewir boceprewir faldaprewir symeprewir asunaprewir daklataswir sofosbuwir dazabuwir ledypaswir ombitaswir parytaprewir rytonawir elbaswir grazoprewir koblopaswir welpataswir woksilaprewir glekaprewir pibrentaswir beklabuwir
J05AR – Kombinacje leków przeciwwirusowych stosowanych w zakażeniach HIV	azydotymidyna lamiwudyna dizoproksyl tenofowiru emtrycytabina stawudyna abakawir nepawiryna efawirenz rilpiwiryna elwitegrawir kobicystat lopinawir rytonawir dolutegrawir atazanawir raltegrawir alafenamid tenofowiru biktegrawir dolutegrawir rylpiwiryna darunawir
J05AX – Inne	moroksydyna lizozym pranobeks inozyny plekonaryl enfuwirtyd marawirok maribawir umifenowir jodek enisamium letermowir tiloron imidazoliloetanoamid kwasu pentanodiowego ibalizumab tekowirimat marboksyl baloksawiru amenamewir fawipirawir bulewirtyd fostemsawir lenakapawir

Encyklopedia internetowa (związek chemiczny):

Britannica: topic/lamivudine