Мы используем файлы cookie.
Продолжая использовать сайт, вы даете свое согласие на работу с этими файлами.
Ekosystem
Las
Другие языки:

Las

Подписчиков: 0, рейтинг: 0
Buczyna
Ols w rezerwacie Morasko (w Poznaniu)
Puszcza amazońska

Las (biocenoza leśna) – kompleks roślinności swoisty dla danego kontynentu geograficznego, charakteryzujący się dużym udziałem drzew rosnących w zwarciu, wraz ze światem zwierzęcym i różnymi czynnikami przyrody nieożywionej oraz związkami, które między nimi występują.

Las lub biocenoza leśna według definicji prof. J.J. Karpińskiego to dynamiczny twór przyrody, w którym są zespolone w niepodzielną całość układem zależności, powiązań i wzajemnych wpływów: określona roślinność z przeważającym udziałem form drzewiastych, związanych z nim zwierzętami oraz wykorzystywane przez rośliny i zwierzęta podłoże geologiczne, gleba, woda i klimat.

W sensie prawnym (zgodnie z ustawą o lasach z 1991 roku) lasem jest grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną (uprawami leśnymi) – drzewami i krzewami oraz runem leśnym – lub przejściowo jej pozbawiony – przeznaczony do produkcji leśnej lub stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego albo wpisany do rejestru zabytków (art. 3 p.1 ustawy o lasach).

W sensie prawnym do lasu należą także grunty związane z gospodarką leśną, zajęte pod wykorzystywane dla potrzeb gospodarki leśnej: budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie podziału przestrzennego lasu, drogi leśne, tereny pod liniami energetycznymi, szkółki leśne, miejsca składowania drewna, a także wykorzystywane na parkingi leśne i urządzenia turystyczne.

Z podanych przykładów wywnioskować można, że jednoznaczne zdefiniowanie lasu nie jest łatwym zadaniem, bowiem w obrębie swego rozległego zasięgu występuje on pod wieloma różnorodnymi postaciami i formami. Jest przy tym tworem tak bardzo złożonym, że próby ustalenia typowych jego właściwości są dosyć ryzykowne i mogą prowadzić do zbytnich uproszczeń. Wszelkie poglądy na istotę lasu należą zatem do dyskusyjnych. Głównym podłożem tych dyskusji jest odmienny punkt widzenia autorów reprezentujących różne dyscypliny naukowe, a zajmujących się lasem wyłącznie w granicach interdyscyplinarnych możliwości poznawczych. Las inaczej więc definiuje fitogeograf, biolog, krajoznawca czy też zoolog. Las należy niewątpliwie do kompleksu bioekologicznego swoistego pod względem fizjonomicznym, strukturalnym, środowiskowym i geograficznym, jak również pod względem historycznym.

Naturalny las jest najbardziej złożonym i najtrwalszym ekosystemem lądowym. Charakteryzuje się uwarstwieniem pionowym, w lesie szpilkowym dość prostym (warstwa koron, warstwa krzewów, warstwa runa). Las spełnia ważną rolę w regulacji stosunków wodnych na danym terenie. Na obszarach wylesionych często zdarzają się powodzie, a w górach lawiny śnieżne i błotne. Większość lasów w Polsce to lasy pochodzenia sztucznego, wyhodowane przez człowieka.

Systematyka lasów

W zależności od przyjętych kryteriów lasy można dzielić na różne sposoby, np. biorąc pod uwagę klimat i strefowy układ roślinności, w bardzo skrótowy sposób lasy można podzielić na:

Ze względu na ich skład i przynależność geograficzną można wyróżnić:

Z uwagi na zagospodarowanie lasów można zróżnicować je na:

Kraje o największej powierzchni lasów

Pozycja Kraj Powierzchnia (tys. ha)
1  Rosja 808 790
2  Brazylia 477 698
3  Kanada 310 134
4  Stany Zjednoczone 303 089
5  Chiny 197 290
6  Australia 163 678
7  Demokratyczna Republika Konga 133 610
8  Indonezja 88 495
9  Peru 68 742
10  Indie 67 701
Pozostałe 1 333 213
W tym miejscu powinien znaleźć się wykres. Z powodów technicznych nie może być wyświetlony. Więcej informacji

Choroby lasu

Choroby lasu zawsze należy rozpatrywać w układzie dynamicznym jakim jest ekosystem leśny. Rozpatrując właściwości ekosystemu leśnego z punktu widzenia jego naruszalności, prowadzącej do zjawisk określanych jako „choroby lasu”, należy zwrócić szczególną uwagę na sieć wzajemnych, scalających go powiązań. U podstaw tego procesu leży kwestia krążenia materii i przepływu energii określającej troficzną strukturę ekosystemu. W skład jego żywych komponentów wchodzą 3 grupy funkcjonalnych organizmów:

Związki łączące ze sobą komponenty określonej biocenozy można rozpatrywać tylko w układzie sprzężeń zwrotnych, ciągów liniowych tworzących łańcuchy, w których poszczególne gatunki tworzą ogniwa.

Inne czynniki przysposabiają roślinę do infekcji, inne w niej uczestniczą, a inne kontynuują jej przebieg. W chorobie uczestniczy nie tylko patogen, lecz także organizm roślinny. Wymienione mechanizmy odnoszą się przede wszystkim do układów (ekosystemów) naturalnych, kształtujących się ewolucyjnie na drodze sukcesji ekologicznej i zmierzające do trwałej równowagi biologicznej. Szczególna sprawność takiego układu występuje w lasach tropikalnych, gdzie jest bogactwo komponentów biocenoz. Jednakże i w takim zrównoważonym systemie zdarzają się istotne zaburzenia spowodowane przez skrajne i ekstremalne czynniki jak pożary, nawałnice, powodzie.

W lasach naturalnych strefy umiarkowanej (występujących już tylko w formie szczątkowej w parkach narodowych), gdzie nie ma ingerencji człowieka, dochodzi niekiedy do zjawisk wykazujących cechy chorób. Są to jednak przypadki sporadyczne o charakterze parapatologicznym.

Zupełnie odmienny obraz rysuje się w chorobach lasów zagospodarowanych strefy umiarkowanej. Choroby te szerzą się przede wszystkim w borach iglastych Europy Środkowej w wyniku stosowania zrębów zupełnych i szablonowego, sztucznego odnawiania lasu nie licząc się z właściwościami siedlisk leśnych.

Do chorobotwórczych i szkodotwórczych czynników są zaliczane:

  • biotyczne czynniki chorobowe
    • pasożytnicze owady,
    • pasożytnicze grzyby.

Zobacz też

Bibliografia

  • Witold Koehler: Zarys hylopatologii. Warszawa: PWN, 1981. ISBN 83-01-03241-3.brak strony w książce

Linki zewnętrzne


Новое сообщение