Leki przeciwhistaminowe

Leki przeciwhistaminowe, antagonisty histaminy – substancje chemiczne hamujące działanie histaminy przez blokowanie jej przed związaniem z odpowiednim receptorem albo przez hamowanie aktywności dekarboksylazy histydyny przekształcającej histydynę w histaminę.

Leki przeciwhistaminowe są zazwyczaj używane przez alergików. Stanowią podstawową grupę leków stosowanych w objawowej terapii chorób alergicznych:

• w leczeniu okresowych i przewlekłych schorzeń o podłożu IgE-zależnym;
• w leczeniu schorzeń, gdzie w patomechanizmie choroby istotną rolę odgrywa nie-IgE-zależna degranulacja mastocytów, między innymi w pokrzywce przewlekłej.

Zastosowanie w alergologii

LPH wykazują następujące działanie w terapii chorób o podłożu alergicznym:

• w alergicznym nieżycie nosa – znoszą kichanie, świąd nosa, przywracają jego drożność, hamują produkcję śluzowej wydzieliny, zmniejszają obrzęk tkanek i naciek zapalny, znoszą objaw blokady nosa;
• w alergicznym zapaleniu spojówek – LPH II generacji (najnowsze jak bilastyna) – dzięki dodatkowemu działaniu przeciwzapalnemu – redukują świąd, łzawienie, zaczerwienie czy opuchliznę oczu;
• w leczeniu pokrzywki alergicznej i niealergicznej oraz obrzęku naczynioruchowego – zmniejszają świąd, prowadzą do zaniku wysiewu bąbli pokrzywkowych i/lub obrzęku tkanek, redukują rumień. Szczególnie cenna jest skuteczność leków antyhistaminowych w terapii przewlekłej pokrzywki idiopatycznej, w której niemożliwe jest leczenie przyczynowe;
• w leczeniu atopowego zapalenia skóry – wykazują działanie przeciwświądowe i miejscowo znieczulające, znosząc uporczywy świąd, a tym samym podnoszą jakość życia chorych;
• w leczeniu astmy oskrzelowej – Aubier i wsp. w swoich badaniach wykazali, że cetyryzyna hamuje skurcz oskrzeli indukowany metacholiną po prowokacji alergenowej, a Baena-Cagnani i wsp. udowodnili, że desloratadyna wpływa na poprawę wentylacji oraz zmniejsza zapotrzebowanie na ß2-mimetyki.

Klasyfikacja i podstawowe właściwości

Podstawową różnicą między generacjami LPH jest zakres działania ogólnoustrojowego, warunkowany dystrybucją w organizmie, a także swoistością i powinowactwem do receptorów histaminowych. Pierwszą generację LPH charakteryzuje mniejsza swoistość w stosunku do receptora histaminowego H₁, a wpływ na wiele innych receptorów i dróg sygnałów komórkowych, co skutkuje licznymi efektami ubocznymi. Leki drugiej generacji są bardziej selektywne względem receptora H₁, a przez to istotnie rzadziej wywołują objawy niepożądane przy zachowanej dobrej skuteczności klinicznej. Nowoczesne leki antyhistaminowe charakteryzują się szybkim początkiem działania (od 20 minut do 2 godzin) i długą skutecznością (do 24 godzin). Leki antyhistaminowe o działaniu miejscowym zaczynają pełnić swoją rolę w organizmie jeszcze szybciej (w czasie krótszym niż 15 minut), ale muszą być podawane dwa razy dziennie.

Zobacz też

• antagonisty receptora H₁
• antagonisty receptora H₂

Bibliografia

• AndrzejA. Emeryk AndrzejA., Urszula Samolińska-U.S. Zawisza Urszula Samolińska-U.S., Małgorzata Bartkowiak-M.B. Emeryk Małgorzata Bartkowiak-M.B., Leki przeciwhistaminowe w chorobach alergicznych – co jest ważne dla lekarza i pacjenta?, „Alergia”, 1, 2009, s. 29-32 .
• I. Grzelewska-Rzymowska, P. Górski, Leki przeciwhistaminowe. Zastosowanie w praktyce medycznej., Białystok 2006, wyd. Benkowski, Dom Wydawniczy. ISBN 83-89753-60-X.
• AnnaA. Lewandowska-Polak AnnaA., Marek L.M.L. Kowalski Marek L.M.L., Leki antyhistaminowe w chorobach alergicznych, „Przegląd Alergologiczny”, 1 (2), 2004, s. 42–47 [dostęp 2022-06-27] .

Linki zewnętrzne

• MonikaM. Świerczyńska-Krępa MonikaM., Lista leków stosowanych w chorobach alergicznych, Medycyna Praktyczna, 8 listopada 2015 [dostęp 2022-06-27] .