Lepiota helveola

Lepiota helveola

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	pieczarkowate
Rodzaj	czubajeczka
Gatunek	Lepiota helveola
Nazwa systematyczna
Lepiota helveola Bres. Fung. trident. 1(2): 15 (1882)

Lepiota helveola Bres. – gatunek grzyba z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lepiota, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Po raz pierwszy opisał go Giacomo Bresàdola w 1882 r. i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna. Synonimy:

• Lepiota helveola var. barlae Bres. 1892
• Lepiota helveola var. major Candusso 1990
• Mastocephalus helveolus (Bres.) Kuntze 1891
• Mastocephalus helveotus (Bres.) Kuntze 1891.

Morfologia

Kapelusz

Średnica do 3,5 cm, początkowo półkulisty, potem płaski z garbkiem, zwykle nieregularny. Powierzchnia biała z miedzianym lub czerwonawym odcieniem, pokryta łuseczkami, bardziej gęstymi na środku kapelusza.

Blaszki

Wolne, dość gęste, białe.

Trzon

Wysokość do 6 cm, z bulwą u podstawy, wewnątrz pusty. Powierzchnia włókienkowata, białobrązowa, pokryta białymi łuseczkami i nietrwałym, włóknistym, wąskim i słabo rozwiniętym pierścieniem.

Miąższ

Biały, po uszkodzeniu zmieniający barwę na czerwonawą, pod garbkiem kapelusza i na obwodzie trzonu czerwonawy. Zapach słaby, czasem niewyraźny, smak początkowo grzybowy, potem metaliczny.

Cechy mikroskopowe

Podstawki maczugowate, szkliste, z 4 sterygmami, 22–27,7 × 6,6–8 µm. Zarodniki w widoku z przodu elipsoidalne, z boku nerkowate, gładkie, o pogrubionej ścianie, bez porów rostkowych, szkliste, w odczynniku Melzera dekstrynoidalne, o barwie od blado do ciemnoczerwono-brązowej, 5,8–8(10) × 3–4,6(5) µm. Cheilocystydy maczugowate, cienkościenne, szkliste, 18,3–27,7 × 7,3–13,1 µm. Pleurocystyd brak. Pilocystydy lokalnie na kapeluszu, wyprostowane, cylindryczno-maczugowate, o pogrubionych ścianach, szkliste do żółtawobrązowych, długie, 45–350 × 3,5–7,1 µm. Skórka kapelusza typu cutis, zbudowana z luźno splątanych, promieniście ułożonych strzępek. Sprzążki obecne.

Gatunki podobne

Należy do sekcji drobnych czubajeczek Brunoincarnata. Podobna jest czubajeczka różowawa (Lepiota subincarnata), ale ma większe zarodniki i kapelusz o innej barwie, chociaż czasami może być różowawy.

Występowanie i siedlisko

Lepiota helveola występuje w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej, Europie, Azji i Afryce. Jest rzadka. Brak jej w opracowaniu W. Wojewody z 2003 roku. Jej występowanie w Polsce podali Gierczyk i Ślusarczyk w 2020 r.

Naziemny grzyb saprotroficzny. Występuje na terenach trawiastych (pastwiska, skoszone łąki), na polach i w ogrodach.

Zawiera amanitotoksyny i jest silnie trujący.