Lina – we wspinaczce pełni różnorodne, ważne funkcje techniczne, a także jest symbolem więzi łączącej partnerów w zespole wspinaczkowym „na dobre i na złe”.
Funkcje liny
Asekuracyjna
Jest podstawowym składnikiem łańcucha asekuracyjnego, spełnia w nim rolę amortyzatora, czyli urządzenia pochłaniającego energię upadku wspinacza. W tym celu powinna być na tyle elastyczna by rozciągając się łagodnie powstrzymać upadek. Taką elastyczną linę nazywa się też liną dynamiczną.
Komunikacyjna
Służy do zjazdu po linie, czyli kontrolowanego przemieszczania się w dół, oraz wychodzenia (podchodzenia) po linie za pomocą przyrządów zaciskowych. Możliwa jest też komunikacja pozioma za pomocą trawersu tyrolskiego czy też ukośna. Lina używana do celów komunikacyjnych i transportowych nie powinna się rozciągać pod obciążeniem roboczym.
Transportowa
Służy do transportu wyposażenia, tak w pionie, jak i w poziomie. Nie powinna się rozciągać pod obciążeniem roboczym.
Pomocnicza
Lina pomocnicza występuje jako linka, pętla, repsznur, taśma. Używana jest do pętli i taśm asekuracyjnych, pomocniczych, linki lawinowej.
Rodzaje i zastosowanie
Liny dynamiczne
Ich konstrukcja gwarantuje, że podczas hamowania upadku wspinacza przeciążenia działające na niego nie przekroczą 12 g.
- Lina pojedyncza – ma zwykle 50 do 70 metrów długości i około 9–12 milimetrów średnicy, asekuracja odbywa się na jednej żyle liny. Jej główne zalety to łatwość używania i niska waga.
- Lina podwójna – zwana też połówkową, jest cieńsza (około 8–9 milimetrów). Używa się złożonej na pół jednej żyły długości do 120 metrów, lub dwóch lin o długościach do 60 metrów. W pewnych szczególnych przypadkach można asekurować się jedną żyłą liny podwójnej. Liny te zapewniają większe bezpieczeństwo oraz umożliwiają szybszą ewakuację, zwykle używane są w rejonach wspinaczkowych o górskim charakterze.
- Lina bliźniacza – jeszcze cieńsze (około 7–8 milimetrów) dwie żyły o sumarycznej długości do 120 metrów używane zawsze razem, podwójnie. Obecnie tracą na popularności.
- Liny lodowcowe – przeznaczone do asekuracji w terenie, gdzie potencjalne odpadnięcie nie będzie ciężkie (współczynnik odpadnięcia < 1)
Liny statyczne
Mało elastyczne, posiadają bardzo małe własności dynamiczne – zdolności do pochłaniania energii upadku. Używane przeważnie w speleologii do celów komunikacyjnych i transportowych, długości do 200 metrów.
Budowa
Konstrukcja
Współcześnie używane liny asekuracyjne zbudowane są z rdzenia składającego się z kilkunastu żył chronionego przez oplot. Zwykle są one impregnowane. Elementem, który zapewnia wytrzymałość, jest rdzeń, a oplot wyłącznie chroni rdzeń mechanicznie. Włókna, z których zbudowany jest rdzeń, są długości całej liny.
Materiały
Liny asekuracyjne obecnie produkowane są z włókien poliamidowych, a dokładniej z nylonu. Do impregnacji najczęściej stosowany jest teflon.
Konserwacja
Linę należy przechowywać w suchym, chłodnym, ciemnym i przewiewnym miejscu. Mocno zabrudzone można wypłukać w chłodnej wodzie (można użyć delikatnego mydła) i wysuszyć nie podgrzewając i nie na słońcu. Najlepiej trzymać je w worku na linę chroniącym przed zabrudzeniem i uszkodzeniami mechanicznymi. Nie wolno narażać liny na kontakt z kwasami i zasadami.
Historia
Początkowo lina służyła do asekuracji idącego na drugiego członka zespołu i do ewakuacji. Liny produkowano z włókien naturalnych, ich długość sięgała 25–30 metrów.
Normy dla lin
Aktualnie obowiązującą normą określającą wytrzymałość lin wspinaczkowych jest norma EN 892.
Liny dynamiczne
Liny pojedyncze Liczba odpadnięć UIAA minimalnie 5
Siła graniczna maksymalnie 12 kN
Posuw oplotu maksymalnie ± 1%
Wydłużenie statyczne maksymalnie 10%
Wydłużenie dynamiczne maksymalnie 40%
Liny podwójne – tak jak liny pojedyncze oprócz:
Siła graniczna maksymalnie 8 kN
Liny bliźniacze – tak jak liny pojedyncze oprócz:
Liczba odpadnięć UIAA minimalnie 12
Bibliografia
- Craig Luebben: Wspinaczka w skale. tłumaczenie: Tomasz Kliś. Łódź: Galaktyka, 2006. ISBN 83-89896-51-6.
- Allen Fyffe, Iain Peter: Podręcznik wspinaczki. Łódź: Galaktyka, 2003. ISBN 83-87914-09-6.